Nachtelijke wildfotografie met cameravallen

Jeroen Stel
6 jaar geleden

Misschien is het werken met een cameraval wel iets voor je?! Wilde dieren zijn vaak lastig te benaderen en sommige zijn zelfs enkel ‘s nachts actief en zien we vrijwel nooit. Om deze dieren goed te kunnen fotograferen kun je uiteraard in een schuiltent gaan zitten wachten en hopen dat ze zich laten zien, maar dat geeft technische problemen als te hoge ISO-waarden en een moeilijk uit te lichten onderwerp. Daarnaast ruiken dieren je vaak al van mijlenver.

Het voordeel van werken met een cameraval is dat je jouw eigen buiten-studio kunt inrichten en een setting kunt maken waarin je het dier fotografeert zoals je het van te voren hebt bedacht. Hoe gaat dat in zijn werk? Laten we bij het begin beginnen...

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 1

Het voorwerk

Het heeft geen zin je camera zomaar ergens achter te laten en te hopen dat er een week later marters, vossen en herten op staan. Je moet natuurlijk wel weten waar je het beste de camera kunt plaatsen. Zelf maak ik hiervoor veelal gebruik van een wildcamera met een beveiligde behuizing om zo in te kunnen schatten of er daadwerkelijk iets zit. Een goede startplek is bijvoorbeeld een wildpad door het bos.

Zorg ervoor dat je de camera wat camoufleert en deze bijvoorbeeld met een slot aan een boom bevestigt. Het beeld dat uit een dergelijke camera rolt is natuurlijk niet geweldig maar het bevestigt wel of er dieren te vinden zijn. Je zult verrast staan van wat er soms allemaal in je eigen omgeving 's nachts voorbij wandelt.

Welke camera gebruik ik?

Wanneer je met een camera buiten gaat werken en deze voor twee weken in weer en wind buiten laat staan, dan is het niet aan te raden hier je high end camera voor te gebruiken. Zelf schaf ik meestal een tweedehands instapmodel van Canon aan, omdat deze camera’s tegenwoordig al voorzien zijn van een 16 megapixel of meer sensor. Tevens kun je bij deze vorm van fotografie niet meer dan drie à vier beelden achter elkaar maken voordat de flitsers moeten herladen. Snellere camera’s hebben dus geen zin. Qua ISO-waarde ga ik zelden hoger dan 800 ISO vanwege de flitsers. Dus ook op dat vlak zijn instap spiegelreflexcamera’s afdoende.

Gebruik een groothoek objectief

De beste lens voor dit soort werk is een groothoeklens. Je kunt immers dicht op je onderwerp komen en je wilt meestal iets van de omgeving laten zien. Omdat die omgeving donker is, heb je nauwelijks scherptediepte en dus ook geen lichtsterke lenzen met fraaie bokeh's nodig. Een 18-55mm f/3.5-5.6 kitlens voldoet al. Je kunt ook met een adapter een analoge lens monteren, aangezien je voor deze vorm van fotografie prima handmatig vooraf kunt scherpstellen. Zo’n adapterring is wellicht een investering, maar het geeft je wel de mogelijkheid om voordelige tweedehands analoge lenzen te gebruiken die kwalitatief erg sterk zijn.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 2
Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 3

De behuizing voor je camera

Je moet natuurlijk je materiaal beschermen wanneer het enkele nachten buiten staat. Hiervoor zijn er een aantal mogelijkheden. Je kunt heel eenvoudig een food-container op zijn kop gebruiken door aan de voorzijde een gat in te maken waar je lens doorheen steekt. Dit werkt prima op dagen dat er geen vocht in de lucht zit, maar bij een hoge luchtvochtigheid zou ik een andere methode kiezen. Als je het materiaal echt goed wilt beschermen dan kun je het beste een Pelicase kopen zoals de Peli 1300 en deze ombouwen door er een gat in te boren van 83mm met een gatenboor. Dan zet je er een 90mm PVC-koppelstuk op waar je lens in past en daar monteer je met wat montagekit een UV-filter in van 82mm. Een goedkope emmer door de helft doet dienst als afdak tegen de regen. Spuit het geheel in camouflage kleuren, zodat het dieren niet afschrikt en je materiaal niet opvalt voor mensen met slechte bedoelingen.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 4
Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 5

De flitsers

Om je onderwerp ‘s nachts goed uit te kunnen lichten heb je natuurlijk flitsers nodig. Je kunt daarvoor gebruik maken van speedlight flitsers van Canon, Nikon of ieder ander merk. Maar het lastige is dat de meeste van die flitsers niet snel opladen vanuit de slaapstand. Het kan dus zijn dat de eerste twee of drie opnamen niet goed belicht zijn. Soms krijg je echter maar één kans om het dier in kwestie te fotograferen. Dus maak ik gebruik van oude Nikon flitsers zoals de Nikon SB-28 of Nikon SB-24. Het voordeel van deze ouderwetse flitsers is dat deze de capacitor opgeladen houden en zelfs na lange tijd direct kunnen flitsen als de camera wordt getriggerd. Het aansturen van de flitsers doe ik met triggers. Een trigger op de camera en een ontvanger onder de flitser. In de flitser gaan oplaadbare batterijen van het merk Sanyo Eneloop, aangezien deze het langst mee gaan (doorgaans ongeveer twee weken).

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 6

De behuizing voor je flitsers

Voor de flitsers maak ik gebruik van food-containers die ik op de kop over een flitser kan zetten. Ze zijn in camouflagekleuren gespoten. Ik heb enkel een deel vrij gehouden zodat daar het flitslicht door kan. De foodcontainer monteer ik op een klem waar een klein balhoofd op zit zodat ik het licht kan sturen. Een paar elastieken zorgen ervoor dat alles op zijn plaats blijft. Een extra lijmklem voorkomt dat de boel gaat zakken.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 7
Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 8

De infrarood trigger

Om je camera te activeren heb je een infrarood trigger nodig. Er zijn diverse systemen op de markt en elk systeem heeft zijn voor- en nadelen. Voor snelle diersoorten als vogels of vleermuizen loont het om gebruik te maken van een actief infrarood systeem. Dit is een lasersysteem of een infraroodstraal die via een reflector wordt teruggekaatst. Hierbij loopt of vliegt het dier door de straal en als de straal wordt doorbroken dan activeert het systeem de camera. Een nadeel hiervan is dat de straal doorbroken moet worden en het dier soms moeilijk wordt gedetecteerd vanwege de smalle straal. Voor dit systeem zou je gebruik kunnen maken van de Jokie II Light Barrier van Eltima Electronics wat een bewezen systeem is voor actief infrarood, of kijk eens naar de Cactus LV5 laser trigger en de Hähnel Captur Timer Module Pro met IR-kit.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 9

Een andere mogelijkheid is een passief infrarood systeem waarbij een brede straal omgevingswarmte en beweging detecteert. Eigenlijk net als bij de verklikkers van avondverlichting. Dit systeem werkt vrij goed maar de straal is vaak te breed waardoor dit systeem erg gevoelig is. Het is dus van belang deze straal smaller te maken met bijvoorbeeld een PVC-pijp. Zelf maak ik het meest gebruik van deze variant en mijn voorkeur gaat uit naar een infrarood trigger van het merk Micnova, die helaas niet meer te koop is. Deze is vrij eenvoudig in te stellen qua sensitiviteit en werkt daardoor feilloos.

Behuizing voor je trigger systeem

Voor de behuizing van het infrarood triggersysteem kun je gebruik maken van een kleine Tupperware doos om hem goed waterdicht te maken. Je kunt er dan gelijk een stuk PVC-pijp aan bevestigen om zo de straal van je passieve infrarood systeem wat smaller te maken. Dat alles zou je dan nog met enkele kleine balhoofden aan je cameraval-behuizing kunnen bevestigen zoals hieronder is te zien.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 10
Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 11

Het plaatsen van je materiaal

Bij het plaatsen van je materiaal moet je op een aantal dingen letten. Wapperen er geen blaadjes, takjes of gras voor je sensor die zorgen voor "false triggers"? Heb je goed je focus handmatig ingesteld op een punt waar het dier langskomt? Is je materiaal goed gecamoufleerd tegen diefstal en zit het op slot? Zijn de flitsers niet zichtbaar in je beeld? Heb je alle instellingen twee keer getest zodat je zeker weet dat alles werkt als je het laat staan? Je zult dus heel veel selfies moeten maken voordat je werkelijk resultaat boekt.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 12

En soms verschijnen de dieren overdag in plaats van ‘s nachts voor je camera. Dus zorg ervoor dat je flitsers het beeld dan niet overbelichten. Je kunt dit doen door in diafragmavoorkeur te werken, in plaats van manuele stand zodat de camera het licht aanpast.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 13

Hoeveel flitsers gebruik je?

De hoeveelheid flitsers die je gebruikt in je opstelling hangt af van hoe snel het dier is dat je wilt fotograferen en van de hoeveelheid licht die nodig is om je onderwerp goed uit te lichten. Ik werk meestal met drie tot zes flitsers bij zoogdieren die niet zo snel zijn en met wel tien tot zestien flitsers als het onderwerpen betreft die een hoge flitssnelheid behoeven (die weinig licht afgeeft) zoals bijvoorbeeld vleermuizen. Verder geef ik er de voorkeur aan om meer licht van achteren in te flitsen dan van voren. Zo ontstaat er een fraai randje "tegenlicht" om je onderwerp. Om zo te kunnen werken loont het je flitsers manueel te bedienen in plaats van in de E-TTL stand, zodat je zelf de lichtafgave kunt reguleren.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 14

Top 10 tips op een rijtje voor het fotograferen van nachtelijk wild

  • Verken eerst de locatie goed en kijk of er voldoende sporen te vinden zijn van wilde dieren
  • Bescherm je materiaal goed tegen weer en wind
  • Test je flitsers in het donker zodat je weet hoe alles wordt uitgelicht
  • Gebruik het juiste infrarood systeem voor de soort die je wilt fotograferen
  • Probeer in te beelden hoe je uiteindelijke beeld er uit zal gaan zien
  • Doe inspiratie op bij andere camera-trappers en leer van hun foto’s
  • Check al je settings en materiaal twee keer voor je het achterlaat
  • Knip takjes en gras weg die kunnen zorgen voor "false triggers"
  • Vraag toestemming aan de terreinbeheerder waar je wilt werken
  • Laat je niet ontmoedigen als je de wenssoort niet binnen een week op de foto staat
Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 15

Tot slot..., frustraties

Wanneer je met cameravallen gaat werken, moet je wel leren omgaan met frustraties. Bij een recent boommarter-project waar ik aan werkte, kostte het me vier weken voordat hij er op stond en zes weken voordat ik de eerste echt goede foto had gemaakt. Daarnaast zul je vaak onderwerpen fotograferen die je niet wenst. Mijn meest gefotografeerde cameraval-onderwerp is zonder twijfel de huiskat en die staat er dan meestal ook nog zeer triomfantelijk op! Dieren laten zich ook niet eenvoudig sturen, dus kom je vaak thuis met het onderwerp net achter die ene boomstam of heb je een hele verzameling van achterwerken in beeld.

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 16
Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 17

Maar net als bij elke vorm van fotografie geldt, de aanhouder wint...

Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 18
Nachtelijke wildfotografie met cameravallen - 19

Wat heb je nodig?

Meer leren?

Wil je meer leren over nachtfotografie met cameravallen of eens dieper ingaan op flitstechniek bij wildfotografie, boek dan eens een leerzame prive workshop bij mij via mijn website.

Auteur

Jeroen Stel

Jeroen Stel is professioneel natuur- en wildfotograaf. Hij heeft een voorliefde voor weidevogels, hazen, amfibieën en insecten. Jeroen levert kwaliteit op een continue basis en weet op te vallen. Hij gaat niet voor de lucky shots maar werkt projectmatig en vaak voor lange periodes aan één onderwerp om dit dan echt uit te diepen. Ook geeft regelmatig hij workshops.

Bekijk alle berichten

Blijf op de hoogte

Houd mij op de hoogte van laatste nieuwtjes, interessante blogs en aanbiedingen.