Hoe fotografeer je zeevonk?

Mike Muizebelt
4 jaar geleden

Op warme, zwoele zomeravonden is er soms een magisch natuurverschijnsel te fotograferen langs onze kust. Delen van de zee lichten dan sprookjesachtig op door zeevonk. Vorig jaar kon ik daar ook getuige van zijn en trok ik er op uit met mijn camera. Maar hoe spot je zelf zeevonk en wat is het eigenlijk?

Het surrealistische schouwspel in het zeewater langs de kust van onder andere Noordwijk, Katwijk en Texel zorgt voor een blauwe gloed. Deze hele kleine glittertjes worden gemaakt door zeevonk, een minuscuul organisme dat vooral tijdens zomeravonden de zee kan oplichten. Dit licht is helaas zelden te zien. Bij een hoge temperatuur, een relatief rustige zee en weinig tot geen maanlicht maak je een kans...

Hoe fotografeer je zeevonk? - 1

Wat is zeevonk?

Zeevonk is een alg in zee, die in bepaalde situaties licht uitstraalt als gevolg van een chemische reactie. Dit alg, de Noctiluca scintillans, is 0.5 tot 1 millimeter groot en valt onder de pantserwieren. Een groep eencelligen waarvan niet duidelijk is of het planten of dieren zijn. Het eencellige organisme ziet eruit als een heel klein doorzichtig ballontje met een staartje. Zeevonk kan overdag flink groeien en op dat moment ziet het zeewater er zalmroze uit. Deze kleur komt door de aanmaak van het pigment caroteen.

Waar komt het licht vandaan?

Het blauwachtige licht wordt vooral zichtbaar op plekken waar het water beweegt, zoals in de golven, de voetsporen van strandwandelaars en rond mensen die zwemmen. Als de zeevonk heftig wordt bewogen, zorgt een chemische reactie ervoor dat het licht gaat uitstralen. Dit is oorspronkelijk bedoeld om vijanden af te schrikken.

Zeevonk is over het algemeen niet gevaarlijk, maar kan in sommige gevallen wel veel ammoniak bevatten. Zo werd in de zomer van 2015 een grote hoeveelheid roodgekleurde zeevonk gevonden voor de kust van Scheveningen en Katwijk. Rijkswaterstaat adviseerde toen om niet in dit water te zwemmen, omdat dit irritatie aan huid en luchtwegen zou kunnen geven. Het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) reageerde daarop; “Zwemmen in de bloei is op zich niet gevaarlijk, maar wel kan er na afloop huidirritatie ontstaan en wij raden mensen aan zich na het zwemmen even met zoet water af te spoelen.”

Hoe fotografeer je zeevonk? - 2

Wanneer kun je zeevonk zien?

Bij een hoge temperatuur, een relatief rustige zee en weinig tot geen maanlicht heb je de grootste kans om zeevonk te spotten. Dan verplaatst de zeevonk zich naar de kust. Bij ruwer weer verplaatsen de algen zich juist richting open zee. De zoetwater afwatering bij Katwijk is een plaats waar zeevonk vaak gezien wordt, dit zou te maken hebben met de hoeveelheid voedingstoffen die door de afwatering worden aangevoerd. Zeevonk is heel speciaal, want het is ook wel eens in de winter te zien.

Hoe fotografeer je zeevonk? - 3

Tips om zeevonk te fotograferen

Ga laat op pad

Zeevonk wordt pas goed zichtbaar ver nadat het blauwe uurtje is geweest. De kleinste hoeveelheid omgevingslicht zorgt er al voor dat de zeevonk vrijwel onzichtbaar is. Je begint dus pas met fotograferen als de donkere nacht begonnen is. Je sessie plannen in een nacht voorafgaand aan een reguliere werkdag is dan ook niet het beste idee…

Neem een statief mee

We werken met lange sluitertijden om zoveel mogelijk van het blauwe licht op onze sensor te vangen. Sluitertijden van 5 tot 30 seconden zijn geen uitzondering. Om de omgeving goed scherp op je foto te krijgen, is een statief een vereiste. Denk er bij het fotograferen op het strand aan dat een statief vaak nog wat verder wegzakt vlak nadat je hem hebt neergezet. Druk je statief dus goed vast in het zand!

Bekijk alle statieven

Kies voor een lichtsterke lens

Je werkt bij voorkeur met je meest lichtsterke lens. Een f/2.8, of zelfs f/1.4 zorgt er voor dat je beeldkwaliteit optimaal blijft onder deze lastige omstandigheden. Je fotografeert uiteraard ook zoveel mogelijk met dit open diafragma.

Zet de ISO-waarde omhoog

Zet je ISO zo hoog mogelijk, maar niet zo hoog dat storende ruis een probleem in je beeld gaat worden. Dit is camera specifiek en door zelf te experimenteren kom je al snel achter welke ISO-waarde de bovengrens is die voor jou acceptabel is.

Gebruik de automatische witbalans

De automatische witbalans werkt, zeker in omstandigheden met omgevingslicht, vaak het beste. Aanpassen in je workflow thuis kan daarna altijd nog.

Stel handmatig scherp

De meeste camera’s hebben moeite om in deze donkere nachten scherp te stellen. Werk daarom met manual focus, waarbij je scherp stelt op een onderwerp dat stilstaat. Op deze manier creëer je een rustpunt in je beeld bij het werken met lange belichtingen

Zet de ruisreductie uit

De ruisonderdrukking treedt meteen in werking wanneer de foto is gemaakt. Wanneer de ruisonderdrukking in je camera actief is, blijft de camera na het maken van de foto op een zwart scherm staan. Tijdens dit proces kun je geen nieuwe foto’s maken en de camera lijkt niets te doen. Dat is echter niet zo. Vaak zie je een lampje knipperen. De camera geeft daarmee aan dat hij nog bezig is. Wanneer de camera klaar is met de ruisonderdrukking, kun je je camera weer bedienen en de foto zal zichtbaar minder ruis moeten hebben. Dat is natuurlijk positief! Echter duurt het proces vaak erg lang...

Als jouw sluitertijd 30 seconden is, dan duurt het nog eens 30 seconden voordat de camera klaar is met het proces. Dit heeft een reden. De camera maakt na de eerste opname namelijk een tweede opname met dezelfde instellingen zonder dat de sluiter wordt geopend. De ruis van de zwarte opname komt overeen met de ruis van de echte opname. Die ruis wordt van de echte opname gefilterd en verwijderd. Wil je liever snel doorgaan fotograferen? Zet dan je ruisreductie uit en verwijder ruis zoveel mogelijk in de RAW-converter.

Neem een hoofdlampje mee

Je werkt in het donker onder soms uitdagende omstandigheden. Voor je eigen veiligheid, maar ook om de bedieningsknoppen van je camera te bekijken, is een hoofdlampje een onmisbaar item.

Handige accessoires

Ga lekker op pad!

Heb je een plek gevonden waar zeevonk actief is? Ga er dan lekker op uit en ga aan de slag met je instellingen. Omdat iedere plaats en avond anders is, zijn er geen vaste instellingen te noemen die altijd werken. Analyseer het gemaakte beeld en pas je instellingen aan naarmate de avond vordert. En het meest belangrijke, vergeet ook niet te genieten van dit speciale fenomeen!

Auteur

Mike Muizebelt

Mike Muizebelt is fulltime professioneel natuurfotograaf en ambassadeur voor Pentax en Sirui. Hij krijgt, zoals hij zelf zegt, een kick van creatief beeld en probeert met zijn fotografie zoveel mogelijk verwondering en verrassing bij de kijker teweeg te brengen. Zijn kracht ligt bij het maken van sterke, creatieve composities. Afgezien van workshops, organiseert hij verschillende fotoreizen naar zijn geliefde continent Afrika.

Bekijk alle berichten

Blijf op de hoogte

Houd mij op de hoogte van laatste nieuwtjes, interessante blogs en aanbiedingen.