360-graden fotografie met de Ricoh Theta S

Edo Koch

7 jaar geleden

Als fotografen leggen we natuurlijk al jaren het perfecte beeld vast met onze camera’s en objectieven. Hierin zijn we zeker niet beperkt, want we kunnen ze krijgen van o.a. 4.5mm fisheye tot minimaal 600mm telezoom-varianten en ontelbaar veel mogelijkheden daar tussenin. Door technologische ontwikkelingen als virtual en augmented reality en de implementatie van 360 graden foto’s en video’s op bijvoorbeeld Facebook en Youtube krijgen de 360 camera’s ook langzamerhand voet aan de grond. En 360 graden fotografie is niet nieuw, maar met de opkomst van camera’s zoals de Ricoh Theta S wordt het voor ons als fotografen wel eenvoudiger.

Als vastgoedfotograaf zat ik al langer met het idee te spelen om 360 fotografie aan mijn portfolio toe te voegen, maar was op zoek naar een interessante, praktische optie om dit vorm te geven. Als blogger voor Cameranu raakten we hierover met elkaar in gesprek en werd mij gevraagd om de Ricoh Theta S dan ook eens grondig aan de tand te voelen. Zou deze camera een vaste plek in mijn tas kunnen krijgen?

Uitpakparty

Als een kind zo blij ben ik met nieuwe spullen, vooral als je ze nieuw uit de doos mag halen. De Ricoh Theta is hier geen uitzondering. De zwarte camera voelt kwalitatief goed aan en wordt geleverd met een USB-kabel om op te laden en synchroniseren. Ook wordt een beschermhoes meegeleverd. De Ricoh Theta is er in meerdere varianten, de Theta SC en de Theta S. Ik mocht de Theta S testen. Dit is de premium variant in de Theta line-up en wordt alleen in zwart geleverd. De Theta SC kan worden geleverd in verschillende kleuren. De nieuwste line-up brengt de twee varianten dichterbij dan voorheen. Het grootste verschil zit in de mogelijkheden voor live streaming en live view tijdens het maken van foto’s.

Apps

Op de Ricoh Theta S zitten maar vier knoppen. Aan/Uit, Wifi Aan/Uit, Modus Foto/Video en natuurlijk de ontspanknop. Het belangrijkste voor het bedienen van de camera hebben ze in een app gestopt. Zelf ben ik iPhone gebruiker, maar er is ook een Android app (die ik dus niet heb kunnen testen). Wel is het onduidelijk dat er verschillende apps zijn voor beide modellen. Let er dus goed op dat je de juiste kiest. Naast de app om de camera te bedienen is er ook een app om de 360 foto’s te bewerken en hebben ze een desktop app uitgebracht om op je pc of Mac je foto’s te kunnen bekijken en ook firmware updates te doen.

Theta360.com

Alle apps zijn gelinkt aan het online platform van Ricoh op www.theta360.com. Iedere foto is dan ook vanuit elke locatie direct te uploaden, waarna je deze kan delen of embedden op je website, zoals je hieronder kunt zien. De 360 van Kapsalon Fohn in Zwolle is gemaakt op de automatische voorkeuzestand met een +1 belichtingscompensatie.

Fohn Zwolle - Spherical Image - RICOH THETA

Uitpakparty

Naast theta360.com kent Ricoh ook www.theta360.biz. Een variant gericht op de fotografie professional en ondernemingen. Helaas heb ik geen toegang kunnen krijgen tot dit platform binnen deze testperiode, maar het geeft wel aan dat Ricoh serieus nadenkt over de toepassing van de camera voor verschillende gebruikers. Ricoh heeft naast een eigen app line-up ook een API uitgebracht om developers te stimuleren om ook eigen apps te ontwikkelen. Daarbij hebben ze ook een developers platform gelanceerd om met app ontwikkelaars te communiceren en deze ook onderling met elkaar in contact te brengen.

Ricoh brengt regelmatig firmware updates uit met bugfixes, maar ook nieuwe functionaliteiten. Onlangs zijn bijvoorbeeld HDR en een selftimer toegevoegd. Voorheen waren er ontwikkelaars die op dit gebrek zijn ingesprongen met apps als Simple HDR, Theta S Remote, ThetaS HDR en nog vele anderen. Over de werking en kwaliteit hiervan later meer. Na me te hebben verdiept in de camera, de apps en het theta360 platform werd ik enthousiast om de camera te gaan proberen.

Opstarten

De Ricoh Theta verbindt met de app via een wifi verbinding. Dit werkt allemaal vanzelfsprekend en ik had dan ook geen enkel probleem met het leggen van de verbinding. Zodra je de verbinding hebt gemaakt kun je de Theta app opstarten. Om een foto te maken kies je voor de optie ‘Shooting’, waarna je direct de live-view van de camera ziet. Er zijn dan een viertal voorkeuze-opties. Auto, ISO priority, Shutter priority en Manual. De opties waarin je kan draaien zijn dus ISO, sluitertijd, maar ook witbalans in alle opties, behalve Auto. Je hebt ook de mogelijkheid om de belichting via een slider in te stellen. Wel is het onduidelijk wat er dan gebeurd, dus je hebt geen idee of je dan je ISO of je sluitertijd aan het aanpassen bent of misschien een digitale nabewerking. Ik durf het eigenlijk niet te zeggen, maar op Auto maakt de Theta S gewoon prima foto's. Vooral binnen is de kwaliteit van de andere voorkeuze opties minder. Met name de invloed van het kunstlicht geeft in die voorkeuze opties rare effecten.

Gebruiken

Ik heb de Theta S in verschillende omgevingen kunnen gebruiken, van woningen tot winkels en vanuit de app werkt alles vlekkeloos. Je maakt fysiek wat meer meters, omdat je toch de hele tijd om de hoek moet gaan staan. Je kunt overigens in een dergelijke reportage niet zonder statief met een waterpas. Ongeacht het feit dat Ricoh een foto altijd horizontaal draait is een rechte horizon altijd de beste basis. (of je kiest er bewust voor om dat niet te willen). Ook de hoogte van het statief is een aandachtspunt. Ik ben zelf langer dan de gemiddelde Nederlander, dus het statief moest ik lager instellen dan ik was gewend. Mijn doelstelling was altijd om 360 foto’s te maken vanuit het oogpunt van een bezoeker, alsof je er echt zou staan.

Post from RICOH THETA. #theta360 - Spherical Image - RICOH THETA

Post from RICOH THETA. #theta360 - Spherical Image - RICOH THETA

In deze voorbeelden heb ik bewust twee foto's gemaakt vanuit twee verschillende standpunten. Door de schoenen is de lage variant wel echt tof geworden, maar voor een normale virtuele tour zou ik toch de andere versie kiezen. Beide foto's zijn genomen in de Auto stand. Ik heb de app zo ingesteld dat ik direct de foto kon bekijken. Dit kost wel wat meer tijd doordat deze moet worden gedownload, maar je krijgt wel meteen het beste beeld en je kunt bepalen of de foto is geslaagd of niet.

HDR

In de eerder genoemde ‘Auto’ voorkeuze heb je ook drie extra opties: Noise Reduction, DR compensation en HDR Rendering. En vooral HDR was ik toch wel het meest nieuwsgierig naar. Kortom tijd voor een vergelijk. De andere opties laat ik even buiten beschouwing.

Post from RICOH THETA. #theta360 - Spherical Image - RICOH THETA

Post from RICOH THETA. #theta360 - Spherical Image - RICOH THETA

Smaken verschillen, maar naar mijn mening vind ik de HDR-foto toch wel erg verzadigd. Ook is het net alsof er een waas over de foto ligt. Ik heb het ook nog op andere locaties geprobeerd, maar binnen krijg je bijna altijd deze kwaliteit. Gebruik met de HDR optie in ieder geval altijd een statief, omdat de camera meerdere beelden achter elkaar schiet, anders krijg je hoe dan ook bewegingsonscherpte.

Gelukkig zijn er ontwikkelaars die dit ook hebben ervaren en die een eigen HDR app hebben gemaakt, zoals bijvoorbeeld Thetas-HDR. In deze app is volledig instelbaar hoeveel foto’s je wilt maken en hoe in deze foto’s de iso, sluitertijd of belichting moet verschillen. Helaas is de output van deze apps niet één HDR 360 foto, maar het aantal dat je zelf hebt ingesteld. Dit is in de nabewerking uiteraard weer samen te voegen en kom ik later nog even op terug.

Selftimer

De Ricoh Theta S die ik mocht testen, was in eerste instantie nog niet voorzien van de nieuwste firmware en wat ik meteen merkte was dat ik een selftimer miste. Aangezien het wifi bereik maar beperkt is (buiten was het niet meer dan 15 meter) heb je simpelweg niet altijd de ruimte om jezelf ergens te verstoppen. En als ik de fora las, ben ik niet de enige die deze beperking had opgemerkt. Andere apps boden wel selftimers, maar aangezien die softwarematig in de apps waren verwerkt was daar het bereik ook een issue. Totdat ik de laatste firmware update van Ricoh doornam en zag dat dit in de Theta zelf werd toegevoegd.

Het is me opgevallen hoe vaak er een update uit is gekomen in de afgelopen weken, waarbij ook nieuwe functies werden toegevoegd. Van HDR tot een selftimer. Het siert Ricoh dat ze hierbij naar de community luisteren en hier ook actie op ondernemen, waardoor de gebruiker weer meer mogelijkheden krijgt en de Theta nog veelzijdiger wordt.

Statief

In mijn workflow gebruik ik altijd Adobe Lightroom. Dat is de bibliotheek van al mijn projecten en vanuit Lightroom kies ik de editor waarin ik foto’s wil bewerken. Dat geldt dus ook voor de 360 foto’s van de Theta. Sowieso wil je je statief ‘verwijderen’ van de foto’s. Hoe ik dat doe is helemaal afhankelijk van het project en toepassing, maar je kunt kiezen voor je eigen logo, logo van de klant, zwart en ga zo maar door. Een logo onderin je 360 foto zoals hieronder was overigens nog niet zo makkelijk. De Ricoh Theta maakt een zogenaamd equirectangular JPEG-bestand met verhouding 2:1, zoals je hieronder kunt zien.

Een 360 editor of viewer maakt hier automatisch een panorama van. Ik zal jullie hier niet vermoeien met de exacte stappen in Adobe Photoshop, maar Google is hier je grote vriend. Mochten jullie hier wel meer over willen weten, laat dan even een reactie achter.

Post from RICOH THETA. #theta360 - Spherical Image - RICOH THETA

Schaduwen, kleurcorrecties en dergelijke

Zoals bij elke foto wilde ik ook graag mijn 360 foto’s nabewerken in Lightroom. Van schaduwen tot kleurcorrecties. Hier liep ik tegen een een beperking aan van de software van Adobe. Zoals ik al aangaf is het een equirectangular bestand dat in speciale 360 software zo wordt weergegeven dat het een panorama wordt. De Adobe software weet niet dat beide randen aan elkaar worden geplakt en dat deze dus moeten aansluiten. Elke bewerking op de gehele foto resulteert dan in een rand in het panorama beeld. Kortom, minimale nabewerking op het gehele beeld.

Eventueel kunnen lokale bewerkingen prima, zolang dit maar niet aan de rand is. Ook is het erg jammer dat je in Adobe software niet een 360 panorama kan bekijken, waardoor je continu aan het switchen bent tussen de Adobe en Ricoh software. Dit is met export presets natuurlijk wel te automatiseren, maar toch. Mijn verwachting is dat we dit uiteindelijk wel kunnen verwachten door de opkomst van dit type camera’s.

HDR

Ook een aandachtspunt in de nabewerking is HDR. Zoals ik eerder schreef is de HDR kwaliteit van de Ricoh zelf niet helemaal mijn smaak, waardoor ik andere apps ben gaan gebruiken. Ik heb de HDR functies in Lightroom en Photoshop geprobeerd, waarbij ik de Lightroom versie het beste vond. Helaas verdwijnt door de actie de metadata van de 360 foto, waardoor het bestand niet meer te lezen is door een 360 viewer en niet als panorama wordt weergegeven. Ik heb de oplossing nog niet gevonden, maar die zal er vast zijn, dus tips zijn welkom.

Theta+ App

Natuurlijk moet ik de Ricoh Theta+ app niet vergeten, maar voor professioneel gebruik kun je deze beter links laten liggen. Standaard kun je filters, stickers en tekst aan panorama’s toevoegen, maar stiekem is een andere functie toch wel het leukste, namelijk Little Big Planet. Ik kan het jullie wel uitleggen, maar je kunt het beter zien in onderstaande voorbeelden die ik in Wildlands in Emmen heb gemaakt.

Zoals ik al zei is dit professioneel weinig toegevoegde waarde, maar het is toch weer een leuke toevoeging van je social media profielen en je gaat ook eens weer met andere ogen naar een foto kijken. Uiteindelijk zitten er dus in de nabewerking wat beperkingen ten opzichte van mijn normale workflow, maar zeker niet onoverkomelijk en ik ben ervan overtuigd dat 360 ook zijn weg gaat vinden naar de Adobe Creative Suite.

Toepassing

Het is een mooie camera, fijn in het gebruik en met steeds meer functionaliteiten. Maar wat kan ik er uiteindelijk mee? Hoe langer ik de camera gebruik hoe meer ideeën ik krijg en toepassingen ik kan bedenken. In de afgelopen weken heb ik in verschillende branches 360 reportages mogen maken. Jullie hebben in deze blog al veel gezien, zoals retail, vastgoed en toerisme.

Ook voor de horeca ligt de toepassing voor de hand, maar ook in het onderwijs en in de zorg zie ik servicegerichte toepassingen. Zou het niet prettig zijn om vooraf even te kijken waar je heen moet in het ziekenhuis? Wil je als ouders niet alvast een kijkje kunnen nemen op de school waar je kind straks naartoe gaat? Zou je niet op het station vooraf willen weten waar perron 15A is? Verschillende zorg en onderwijs instellingen hebben al interesse getoond. De Ricoh Theta heeft dus mijn kijk op fotografie verbreed, biedt me nieuwe mogelijkheden en kansen. Sterker nog, terwijl ik dit aan het typen krijg ik weer ideeën.

Het spreekt ook nog steeds tot de verbeelding, waardoor de interesse vaak al snel gewekt is. Naast de 360 foto’s maak ik ook gebruik van het round.me platform, waarin ik een 360 reportage kan verwerken tot een volledige virtuele tour. Volledig responsive en ook met een VR bril te bekijken. Het theta360.biz platform zou hier nog meer aan kunnen toevoegen met bijvoorbeeld plattegronden.

De 360 foto’s kunnen ook rechtstreeks worden geupload naar Google Street View. Als een onderneming is geclaimd op Google worden de 360 foto’s ook in de zoekresultaten weergegeven met een ‘binnenkijken’ optie.

Conclusie

Uiteindelijk heeft de Ricoh Theta S mij geïnspireerd. Daardoor zou ik ook niet meer zonder willen. 360 fotografie heeft in mijn portfolio een prominente rol aangenomen. Als professioneel fotograaf geeft de Theta mij de mogelijkheid om nieuwe doelgroepen te bereiken. Het is weliswaar volledig anders dan het gebruik van je fullframe camera, wat ik nooit zou kunnen opgeven, maar 360 fotografie met de Ricoh Theta S heeft voor mij zeker toekomst. En met een fantastisch theta360.biz platform zou dit nog beter in de markt worden gezet voor professionals.

De nabewerking van de foto’s laat nog wel wat te wensen over, maar dat is vast een kwestie van tijd. Het Ricoh Theta360 platform en apps werken naadloos samen. Ze zouden het aantal apps kunnen beperken om verwarring te voorkomen en mogelijk wat meer professionele nabewerkings-opties toe kunnen voegen, zoals statief verwijderen, maar dat zijn zaken die je in ieder geval niet beperken om 360 fotografie te gaan verkennen. Veel plezier!