Zo maak je natuurlijke foto's van dieren in de dierentuin

5 jaar geleden

Hoe vind je exotische dieren in het wild en hoe vang je die momenten die ertoe doen? Dat is niet altijd eenvoudig, zeker niet wanneer de dieren zich buiten ons bereik bevinden. Los van de zeldzaamheid van een dier, is de portemonnee ook veelal een aandachtspuntje. Keizer- of koningspinguïns leven niet naast de deur. Gorilla’s in Afrika zijn niet algemeen voorkomend en lastig te vinden. En om het onderwaterleven te fotograferen is een duikbrevet en duikapparatuur noodzakelijk. Zaken die geld kosten en geen garantie op mooie foto’s geven. En omdat we vaak slechts een korte periode van huis kunnen zijn, is de tijd waarin we het dier en of het moment kunnen vinden, drastisch beperkt...

Ga naar de dierentuin

Maar je hoeft niet ver weg om exotische dieren te fotograferen! Veel dieren zitten dichterbij dan je denkt en met een beetje voorbereiding en geduld zijn ze erg mooi op de foto te zetten. Er zijn zelfs adressen waar deze dieren wonen! Gezien het aanbod is er voor de liefhebber al voldoende mogelijk om er eens lekker op uit te gaan. Een extra bijkomstigheid is dat het hele gezin met je mee kan. Een dagje uit met plezier voor eenieder waarbij de fotografie ineens geen belemmering is, maar juist een leuke reden om er samen op uit te trekken naar bijvoorbeeld:

Apenheul
Artis
Blijdorp
Burgers’ Zoo
Gaia ZOO
Ouwehands Dierenpark
Safaripark Beekse Bergen
Wildlands

Natuurlijke achtergronden

Het leuke is dat vrijwel iedere dierentuin, dieren heeft die de andere niet hebben. De panda’s in Rhenen zijn zo’n voorbeeld. Met een beetje voorstudie kies je vooraf de soorten uit die jij op de plaat wilt zetten. Je kunt al redelijk achterhalen of de dieren ook 'natuurlijk' op de foto te zetten zijn. Niets is namelijk leuker dan het dier zo te fotograferen dat het lijkt alsof het vrij in de natuur aanwezig was. Tralies, hekwerken en gaas zijn dan vervelende zaken die je het liefst wilt mijden.

Hetzelfde geldt voor het onderwaterleven. De aquaria zijn gemaakt van dik en enigszins gebogen glas, wat vervorming van het beeld sterk beïnvloedt. Ook de weerspiegeling van lampen en mensen doen het vaak niet goed op de foto. Maar zie deze dingen als bedwingbaar en vermijdbaar. Want een hekwerk, tralies en gaas zijn niet meer dan takken, gras en andere vervelende objecten die tussen jou en je onderwerp kunnen zitten.

Het fijne van de dierentuin is dat je een stapje opzij, naar achteren of juist naar voren kunt zetten waardoor je jouw onderwerp vrijer op de foto zet. Je kunt ook gewoon wachten tot je onderwerp daar gaat zitten of datgene gaat doen waar je op hoopt. In tegenstelling tot de vrije natuur, gaat het dier er niet vandoor. Het wil niet zeggen dat het makkelijk is. Je zult zien dat, net als in de natuur, de dieren soms urenlang op één plek blijven en niets doen. Ook in de dierentuin zijn leeuwen liever lui dan moe , waarbij ze uren achtereen liggen te slapen. Weinig spannend en voor de foto niet altijd leuk.

Wanneer zijn de dieren actief?

Er zijn bepaalde momenten dat de dieren actiever worden. Meestal net na opening zijn de dieren actiever dan later op de dag. Tijdens het voeren vindt doorgaans de meeste activiteit plaats. Zorg er voor dat je vooraf weet welk dier wanneer gevoerd wordt en je er op tijd bent om de actie vast te leggen. Ook het weer is van invloed op het gedrag. Is het koud of regent het, dan komt een deel van de dieren niet naar buiten of schuilt juist ergens. Andere daartegen vinden dat soort weersomstandigheden juist heerlijk om in te ravotten. Of gewoon omdat dit meer bij hun natuurlijk habitat past.

Dat temperatuur niet alleen van invloed is op het gedrag van de dieren, maar ook op je camera, is iets om rekening mee te houden. Als het buiten koud en vochtig is en je wilt de vlindertuin in om te fotograferen, dan wordt je snel geconfronteerd met beslagen lenzen. Hoe groter het temperatuurverschil, des te meer tijd heb je nodig om het materiaal op temperatuur te laten komen. Wanneer je de vlindertuin in wilt gaan en het is buiten kouder dan daarbinnen, laat dan alles in de tas zitten totdat je de vlindertuin bent ingegaan. Dat scheelt een slok op een borrel.

Door het gaas of een hek fotograferen

Even hiervoor noemde ik belemmeringen zoals hekwerk, tralies en gaas. Gaas is vaak lastig omdat de openingen dermate klein zijn dat er altijd metaal in beeld komt. Toch is het fotograferen door gaas heen een mogelijkheid waarbij het dier vrij op de foto te krijgen is. Daarom dien je wel op een paar zaken te letten. Gebruik een telelens zodat je scherptediepte beperkter wordt. Fotografeer op het laagst mogelijke diafragmagetal. Zoek je onderwerp zo ver mogelijk achter in het dierenverblijf en ga zelf zo dicht als mogelijk tegen het gaas aan staan. Zorg dat het focuspunt door de opening in het gaas op je onderwerp wordt gelegd en voilà...

In de binnenruimten van dierentuinen is het fotograferen vaak een stuk lastiger. Het is er meestal donker en een flitser werkt maar zelden goed. Hoge ISO-waarden en bijzonder lichtgevoelige lenzen kunnen dan uitkomst bieden. Mocht je nu in een dergelijke situatie toch willen fotograferen en een hoge ISO-waarde noodzakelijk zijn, probeer dan flink in de plus te belichten. Niet zoveel dat delen uitgebeten raken, maar er net tegenaan. Later maak je op de computer de foto weer wat donkerder. Dan blijkt dat de ruis in je beeld enorm meevalt.

Vissen bewegen in een patroon

Bij het fotograferen van vissen en andere aquatische dieren kennen we eigenlijk hetzelfde probleem. Weinig licht en dan ook nog eens de vervorming van het aquariumglas en de mogelijke reflectie van "van alles en nog wat" in het glas. Ook hier is het fotograferen op hogere ISO-waarden en gebruik maken van lichtgevoelige lenzen een goed begin. Het tegengaan van de reflectie doe je door met de lens zo dicht mogelijk op het glas te gaan zitten en misschien er zelfs wel tegenaan. Zorg dat de lens recht op het glas staat, zodat er geen versterkte vervorming ontstaat. De meeste dieren in het aquarium bewegen behoorlijk maar vaak in eenzelfde patroon. Kijk eerst eens hoe de dieren bewegen alvorens te gaan fotograferen. Zoek de plek op met het meeste licht, dan is de kans op succes een stuk groter.

Vrije vluchten of roofvogelshows

Sommige dierentuinen kennen ook vrije vluchten waarin vogels vrij om je heen vliegen. Anderen hebben roofvogelshows. Blijdorp heeft diverse papegaai-achtige vrij rondvliegen. In Beekse Bergen en GaiaZOO vliegen ook grotere roofvogels en gieren. Ondanks dat er veel mensen tegen het houden van deze dieren zijn en dus ook tegen het uitvoeren van dit soort shows, is het wel bij uitstek dé plek om je beter te bekwamen in het vastleggen van vliegende vogels. Voor velen is er niets moeilijker dan dat. Naast dat de camera een zeer snelle autofocus en tracking moet hebben om het makkelijker te maken, is ook het toepassen van een kunstje een mogelijkheid om je te helpen toch een mooie scherpe foto te maken.

De meeste vogels vliegen meestal van de ene naar de andere valkenier waarvan de ontvangende vaak een stukje vlees als beloning heeft. Bij het vertrekken van de vogel van zijn startpositie valt deze eerst naar beneden alvorens met sterke vleugelslagen richting zijn beloning te vliegen. De meeste vogels doen dat dan in een stijgende, rechte lijn. Sommige, zoals de woestijnbuizerd, blijven laag terwijl papegaaien er direct onberekenbaar vandoor gaan. Bij vooral de eerste twee is het fotograferen een stuk makkelijker wanneer je de camera alvast weet te focussen op een punt waarvan je weet dat de vogels die zullen passeren. Wacht vervolgens tot de vogel vlakbij is en maak een serie foto’s in burstmode totdat de vogel ook daadwerkelijk is gepasseerd.

Gebruik een telezoom-objectief

Ondanks dat de dieren in de dierentuin vaak dichterbij lijken dan in een natuurlijke omgeving is het gebruik van groothoeklenzen maar zelden goed mogelijk als je daarmee enkel het dier op een zo’n natuurlijk mogelijke wijze vast wilt leggen. Alleen daar waar je midden tussen de dieren mag / kan staan (bijvoorbeeld de Apenheul) is een groothoeklens echt leuk om in te zetten.

Een teleobjectief toch wel erg wenselijk. Van 200mm tot en met 600mm kun je goed uit de voeten en prachtige opnamen maken. Heb je geen lichtgevoelige lens, houd hier dan rekening mee wanneer je op pad gaat. Goed licht is dan wel een must. De macrolens kan goed gebruikt worden in de vlindertuin. Een 100mm en 150mm zijn erg goed bruikbaar. Minder millimeters kan ook, maar dan moet je wel dicht bij je onderwerp kunnen komen. Met sommige systemen kun je ook met de telelens tot een 120 centimeter bij je onderwerp komen en maken een macrolens overbodig.

De dierentuinen van Nederland kunnen een waar fotografieparadijs zijn voor de fotografen die van het maken van mooie beelden houden. Dat deze type van fotografie minder zou zijn dan die van de vrije natuurfotografen is per definitie onzin. Immers, veel van de foto’s die wij dagelijks zien in allerlei verschillende media zijn gemaakt in zo’n besloten omgeving. Juist de dierentuin geeft de mogelijkheid om het dier op een mooie en natuurlijke wijze vast te leggen. Het leert je kijken en laat je zien hoe dieren onderling met elkaar omgaan. Het gedrag herkennen en soms bijna menselijke situaties waarnemen. Kortom, de dierentuin is iets van de natuur dichtbij halen!