Waarom iedere landschapsfotograaf met een geared head zou moeten werken?

5 jaar geleden

Tijdens workshops krijg ik vaak vragen over de statiefkop waarmee ik werk. Het is dus hoog tijd daar eens een blog aan te wijden. Maar, eerst het volgende: dit is geen test. Ik vergelijk in dit blog twee ‘geared’ statiefkoppen met elkaar om de voordelen van een geared statiefkop met jou te delen. Daarnaast moet ik vermelden dat ik als ambassadeur verbonden ben aan zowel Benro als Sunwayfoto. Ik werk dagelijks met de Sunwayfoto GH-PRO en Benro heeft de GD3WH een aantal dagen aan me uitgeleend voor dit blog.

Wat is een ‘Geared Head’?

Laten we eerst maar eens kijken naar wat een geared head nu eigenlijk is. Het wordt nog wel eens verward met een standaard driewegkop. Dat is niet raar omdat een geared head, net als een driewegkop, drie instelbare assen heeft. Een horizontale en verticale tilt as en een pan as. Het verschil zit hem in de manier waarop je de assen verstelt. Bij een driewegkop schroef je de as los, verstel je hem in één vloeiende beweging en schroef je de as weer vast. Bij een geared head verstel je de assen op dezelfde manier. Daarnaast verzet je met drie draaiknoppen de assen heel precies met kleine stappen. Op een graad nauwkeurig. En dat is precies wat je wilt als landschapsfotograaf.

Waarom geen balhoofd?

Ik begon in 2002 mijn reis in de fotografie als ‘allround’ natuurfotograaf. Ik fotografeerde alles. Van insecten tot dieren, vogels en landschappen. Alles wat kroop, vloog, liep en groeide. En net zoals veel natuurfotografen was het niet meer dan logisch om met een balhoofd te werken. Gemakkelijk in gebruik, snel te verstellen als het nodig is en enorm breed toepasbaar. Klaar, toch? Nou, niet helemaal. In al zijn eenvoud heeft het balhoofd één groot nadeel voor een landschapsfotograaf: je bedient met 1 knop alle assen tegelijk. Stel, je hebt net nauwkeurig je horizontale as waterpas gezet en je wilt toch wat meer voorgrond in je foto meenemen. Om je camera naar voren te tilten is de kans groot dat je horizontale as uit het lood schiet. Door je balhoofd los te draaien, zet je immers alle assen ‘los’. Kleine, precieze aanpassingen zijn lastig te maken en vergen veel passen en meten. Dat is misschien niet onoverkomelijk en alles went, maar irritant is het wel. En bovendien kan het een stuk beter!

Gemakkelijk en precies

Voor nauwkeurige en kleine aanpassingen is er wat mij betreft dus geen betere statiefkop dan een geared head. Het is kinderlijk eenvoudig om je horizon recht te zetten. En als je dat eenmaal hebt gedaan, kun je met alle gemak naar beneden of naar boven tilten om meer voorgrond of lucht in je compositie mee te nemen. Zonder dat je daarmee je net rechtgezette horizon moet corrigeren. Als laatste pan je even gemakkelijk je camera naar links of recht. Je maakt dus alle bewegingen los van elkaar en optimaliseert zodoende heel nauwkeurig en gemakkelijk je compositie.

Het gemak hiervan merk je pas echt als je in landschappen met veel details werkt die een nauwkeurige compositie nodig hebben. Denk bijvoorbeeld aan cityscape foto’s. Kleine aanpassingen zijn daar vaak essentieel. Je wilt net wel dat raam en dat stukje muur meenemen. Of net dat stukje straat aan de onderkant. In andere landschappen ervaar je dezelfde voordelen. Af en toe gebruik je voor het eerst dingen die je het ‘waarom heb ik dit niet eerder gedaan’- gevoel geven. En een geared head past zeker in deze categorie. Wat heerlijk om mee te werken! Geen gepriegel meer. Maar heerlijk simpel en nauwkeurig je compositie finetunen. Ik vind het echt een verademing om mee te werken.

Wel even wennen

Voor veel fotografen die jarenlang met een balhoofd hebben gewerkt is het werken met een geared head in het begin wel even wennen. Dat gebeurde mij toen ik er een aantal jaren geleden voor het eerst mee ging werken. Door je ‘muscle memory’ grijp je geregeld mis. Dat je van 2 naar 3 bedieningsknoppen gaat is wennen. Maar ik merkte al heel snel dat er logica zit in de manier waarop een geared head werkt. En geloof me, als je er eenmaal aan gewend bent, is teruggaan naar een balhoofd geen optie meer.

Dus iedereen een geared head?

Nee, zeker niet. Want met al zijn voordelen heeft een geared head één groot nadeel: snelheid en wel het gebrek eraan. Met een geared head kun je niet snel werken. Hij wordt met name gebruikt in de landschaps- en architectuurfotografie en in de productfotografie. Dus in situaties waar je onderwerp niet beweegt en je geen snelle bewegingen met je camera nodig hebt. Het volgen van bijvoorbeeld een vogel in vlucht is met een geared head simpelweg onmogelijk. Fotografeer jij naast landschappen dus onderwerpen waarbij je snel moet reageren (en je de camerapositie moet aanpassen), zoals actie- en sportfotografie of dieren, dan is een geared head voor jou niet de beste optie.

Sunwayfoto versus Benro

Goed, nu we weten wat een geared head is en wat de voor- en nadelen zijn, is het tijd eens naar twee opties te kijken. De Benro GD3WH Precision Geared 3-weg kop en de Sunwayfoto GH-PRO Geared Head. Waarom deze twee?

Ten eerste, omdat ik over deze twee echt iets kan zeggen. Ik heb ook met andere geared heads gewerkt, maar te kort om er een goed oordeel over te geven. Daarnaast, omdat de geared heads relatief klein en licht zijn. Iets wat een groot voordeel is ten opzichte van veel andere geared heads. De Benro-versie weegt 675 gram en de Sunwayfoto 789 gram. Dat maakt ze misschien niet de lichtste statiefkoppen, maar dramatisch is het niet. En vergeet niet, gewicht betekent stabiliteit en stabiliteit betekent scherpte. Iets wat nog wel eens vergeten wordt in deze tijd waarin camera’s, lenzen en statieven steeds lichter moeten worden. Bovendien zijn ze met hun formaat nog relatief mobiel en niet veel groter dan een fors balhoofd. Dat maakt deze twee opties wat mij betreft de beste keus als je als landschapsfotograaf regelmatig op reis gaat.

Sunwayfoto GH-PRO

Hoogte: 110mm
Draagvermogen 12kg
Type: Arca Swiss compatibel
Gewicht: 789 gram

Benro GD3WH:

Hoogte: 109mm
Draagvermogen: 6kg
Type: Arca Swiss compatibel
Gewicht: 675 gram

Vormgeving, afwerking en materialen

Zowel de geared head van Benro als die van Sunwayfoto zijn prima afgewerkt. Beide gebruiken gelukkig het universele Arca Swiss compatibel systeem. Toch heeft de GH-PRO van Sunwayfoto een ‘professionelere’ uitstraling. Het materiaal voelt wat robuuster aan en de afwerking is mooier. Dat heeft denk ik te maken met de wat zachtere coating op de Benro GD3WH. Het voelt wat meer ‘plastic’ aan. Maar onderhuids is hij even robuust. Als je alles bij elkaar optelt komt de Sunwayfoto toch steviger over met een mooiere afwerking. Dat mag natuurlijk wel gezien het prijsverschil.

Het grootste verschil zit hem in de vormgeving van de twee geared heads. De Sunwayfoto is wat compacter en heeft van de twee een afmeting die het meest in de buurt komt van de afmeting van een stevig balhoofd. De Benro variant is weliswaar bijna even hoog, maar is qua volume wat groter. Hij heeft wat grotere knoppen en die steken wat meer uit. Het zijn maar kleine verschillen, maar als je zo compact mogelijk op reis wilt, bijvoorbeeld als je je statief in je koffer vervoert, dan is de Sunwayfoto de betere keus.

Daarnaast heeft de Sunwayfoto nog een extra functie. Het bovenste gedeelte van de geared head, waar je je camera op bevestigt, kun je roteren (pannen). Dit is bijvoorbeeld ideaal als je een panoramafoto wilt maken en je wilt of kunt geen speciale panoramakop gebruiken. Het lijkt een simpele toevoeging, maar het heeft enorme voordelen. Door het draaipunt zo hoog te plaatsen, zet je eenvoudig met alle andere assen je camera 100% waterpas. Iets wat essentieel is voor een goede panoramafoto. Met deze toevoeging hoef je niet meer te priegelen met je statiefpoten en heb je geen leveling base meer nodig om alles waterpas te zetten. Simpel en heel effectief.

Maakt dat de Benro een slechte keus? Nee, zeker niet. Gezien de prijs, krijg je een uitstekende geared head die in basis alles doet wat je van een goede geared head mag verwachten. Bovendien wordt een statiefplaatje voor op je camera bij de Benro standaard meegeleverd. Ik kan niet anders zeggen dan dat we dat ook hadden mogen verwachten bij de Sunwayfoto. Zeker gezien de prijs. Of dat echt een probleem is valt nog te zien, omdat ik hoop dat je als landschapsfotograaf al lang met een L-plate op je camera werkt. Wat mij betreft behoort een L-plate tot de standaarduitrusting van iedere landschapsfotograaf.

Gebruik in het veld

De geared heads zijn kinderlijk eenvoudig te bedienen in het veld. Zoals ik al eerder aangaf is het zeer eenvoudig om je compositie haarfijn af te stellen. Met kleine bewegingen aan de draaiknoppen bepaal je heel nauwkeurig je kadering. Zijn er dan geen verschillen? Zeker wel! Bij de Benro GD3WH stel je het pannen (je camera van links naar rechts en vice versa bewegen) via een draaiknop nauwkeurig in. En die functie mis ik bij de Sunwayfoto GH-PRO.

Bij de Sunwayfoto heb je alleen de mogelijkheid om via een knop de as helemaal los te draaien om hem vervolgens te gaan verstellen. Dat is erg jammer, want daarmee mis je voor je fijnafstelling één van de drie belangrijkste assen. Ik hoop dat Sunwayfoto dat in de toekomst verandert, want het is echt een gemis in het veld. Bovendien zijn de knoppen op de Sunwayfoto waarmee je de assen helemaal losdraait wat aan de kleine kant. Zeker als je grotere handen hebt of met handschoenen aan werkt, zijn ze niet altijd even makkelijk te bedienen. Bij de Benro-variant gaat dat een stuk gemakkelijker.

Daartegenover staat dat je bij de Benro GD3WH geen extra ‘panorama’-functie hebt. Iets wat voor een landschapsfotograaf echt een waardevolle toevoeging is en in het veld heel gemakkelijk werkt. Bovendien is de Sunwayfoto GH-PRO voor mijn gevoel net even wat nauwkeuriger af te stellen. Het draaien aan de knoppen geeft kleinere bewegingen van de assen dan bij de Benro. Geen enorm verschil, maar genoeg om het op te merken als je deze geared heads vergelijkt.

Conclusie

Ik denk dat je inmiddels wel ervaren hebt hoe enthousiast ik ben over het werken met een geared head. Voor mij is het dé statiefkop voor iedere serieuze landschapsfotograaf. Als je een paar keer met een geared head hebt gewerkt, verdwijnen je andere statiefkoppen waarschijnlijk snel in de kast.

De twee geared heads die ik beschreven heb, zijn uitstekende keuzes. Zeker als het gaat om gebruiksgemak, gewicht en formaten. Beide hebben hun voor- en nadelen, maar eigenlijk kun je geen slechte keus maken. Ze hebben voldoende draagvermogen voor een landschapsfotograaf. De Sunwayfoto is met zijn 12kg ruim voorzien en met de Benro GD3WH met 6kg draagvermogen heb ik probleemloos gewerkt met een Canon 5D Mark IV in combinatie met een Canon TS-E 17mm tilt en shift lens of een 70-200mm lens. Een keus tussen deze geared heads hangt met name af van jouw budget en in hoeverre de extra panoramafunctie op de Sunwayfoto voor jou belangrijk is.