Wat zijn lensafwijkingen?

De kwaliteit van een objectief is belangrijker dan het aantal megapixels van de sensor van je camera! Spiegelreflexcamera of systeemcamera body kun je upgraden om met de tijd mee te gaan, maar van een goed objectief heb je jaren plezier. Er zijn een aantal factoren van invloed op de kwaliteit van een lens. Denk aan het gekozen materiaal, de coatings en de precisie van het proces waarmee de lens wordt gemaakt.

Doordat het optische ontwerp van een objectief is opgebouwd uit meerdere groepen met glaselementen, kunnen er beeld afwijkingen ontstaan. Dat klinkt misschien gek, maar het hoeft niet erg te zijn. Veel voorkomende afwijkingen zijn achteraf eenvoudig te corrigeren met software voor beeldbewerking zoals Adobe Photoshop of Adobe Lightroom. En bij wat meer professionele camera’s en objectieven is het zelfs mogelijk om correcties voor de scherpstelling in de camera softwarematig aan te passen, of in de firmware van de lens zelf in te geven.

Chromatische aberratie

Chromatische aberratie wordt ook wel kleurschifting genoemd. Hierbij zie je vaak roze en groene randjes bij onderwerpen met veel contrast. Dit effect wordt zoveel mogelijk verminderd door de aanwezigheid van speciale lenselementen in het objectief. Lage dispersie glaselementen zorgen ervoor dat het brekende licht weer goed gebundeld is.

Chromatische aberratie is niet altijd makkelijk te corrigeren met nabewerking, maar als het niet heel erg is dan is het goed weg te krijgen. De gekleurde randjes zijn op het scherm van je camera meestal niet te zien, je ziet het duidelijker als je een foto in het groot bekijkt op het beeldscherm van je computer en inzoomt. Op een afdruk van klein formaat zoals 13 bij 18 centimeter zal het niet opvallen.

Vervorming

Vertekening oftewel vervorming treedt op wanneer rechte lijnen niet als rechte lijnen op de foto komen. Een bolvormige vertekening komt veel voor bij groothoek objectieven. Bij telelenzen kun je juist te maken krijgen met holle lijnen. Vertekening kan opgevangen worden door de camera en is heel goed te corrigeren in de nabewerking.

Vignettering

Vignettering staat voor de lichtafval naar de randen en hoeken van een lens. Je kunt een duidelijk verschil zien met de helderheid in de hoeken van de foto ten opzichte van het midden. Sommige groothoek objectieven hebben hier last van als je met het grootst mogelijk diafragma werkt. Vignettering treedt ook op bij een verkeerd geplaatste zonnekap of een verkeerd filter of als je meerdere filters tegelijk gebruikt. Het vignet verminderen kan gemakkelijk met fotobewerkingssoftware.

Lensflare

Als een lichtbron vanuit een bepaalde hoek in je objectief schijnt, krijg je te maken met lensflares. Het licht wordt dan gereflecteerd tussen de lenselementen. Lensflares zijn geen echte lensfout, maar het is wel iets om rekening mee te houden. Je kunt er bijvoorbeeld bewust voor kiezen om je foto met een lensflare een speciale uitstraling te geven. Wil je dit niet? Wees er tijdens het fotograferen alert op, gebruik een goede zonnekap en gebruik geen filter!

Front- en back focus

Zijn je foto´s niet scherp genoeg? Dan heb je misschien last van front of back focus. Dat betekent dat je objectief net voor of juist net achter het scherpstelpunt, scherpstelt. Hierdoor ligt de scherpte niet exact waar jij wilt. Je kunt testen of jouw lens afwijkingen in de scherpstelling heeft. Bij wat meer professionele apparatuur kun je hiervoor aanpassingen ingeven in de firmware van de camera en of het objectief.

Meer lezen over instellingen?