Of je nu bij een rivier bent, op een spectaculaire waterval uitkijkt of aan de kust staat: landschapsfoto’s en water zijn bijna onlosmakelijk met elkaar verbonden. Op deze pagina staan handige tips voor het fotograferen van landschappen met water in combinatie met lange sluitertijden.
Er zijn twee dingen die je voor dit soort foto’s echt nodig hebt: een goed statief en een set met een filterhouder en grijsfilters. Wanneer je camera op een goed en stevig statief staat weet je zeker dat er tijdens het fotograferen geen onscherpte ontstaat door ongewenste trillingen. Zonder statief kun je geen scherpe foto’s maken met langere sluitertijden. Het fotograferen vanaf een statief maakt het bovendien makkelijker om in de nabewerking meerdere opnames samen te voegen tot één geheel.
Er zijn twee soorten filters die je kunt inzetten voor het fotograferen van landschappen met water: polarisatiefilters en grijsfilters. Deze filters kun je met elkaar combineren in een filterhouder. Met een circulair polarisatiefilter heb jij de controle over de zichtbaarheid van reflecties. Door aan het filter te draaien kun je bijvoorbeeld ineens door het wateroppervlak heen kijken naar de rotsen op de bodem, of er voor zorgen dat je die rotsen juist niet meer ziet.
Met behulp van grijsfilters kun je langere sluitertijden bereiken. Grijsfilters, ook wel ND-filters genoemd, houden gedeeltelijk of volledig het licht tegen. De dichtheid van het filter geeft aan hoeveel licht er wordt tegengehouden. Er bestaan grijsfilters met een dichtheid van één stop en zelfs van tien volledige stops. Van grijsfilters bestaan er varianten met elk een eigen doel. Zo zijn er grijsfilters met een volledige beelddekking, een zacht verloop, een hard verloop en een omgekeerd verloop.
Over het algemeen geldt dat hoe langer de sluitertijd is, hoe meer beweging je in beeld krijgt bij stromend water en bewegende wolken. De wind heeft op beide een sterke invloed. Maar ook de snelheid waarmee het water stroomt, de afstand van de camera tot het water en de brandpuntsafstand van je objectief hebben hier invloed op. Met een groothoek objectief heb je een groter oppervlak in beeld dan met een telezoom. Met een groothoek vang je daarom bij bewegend water, zeker wanneer je wat verder weg staat, minder snel de beweging op dan met een telezoom objectief.
Bepaal altijd eerst het standpunt en de compositie! Zet je camera op het statief en bevestig de filterhouder alvast. De ISO-waarde zet je zo laag mogelijk. Vervolgens beslis je met welk diafragma je wilt gaan fotograferen. Zet de automatische scherpstelling uit en bepaal nu handmatig het scherpstelpunt. Door met de sluitertijd en eventueel met grijsfilters te experimenteren, kun jij bepalen hoeveel beweging je van het water in beeld krijgt.
Speel ter plekke met verschillende sluitertijden om te ontdekken wat je het mooist vind! Hoe langer de sluitertijd, hoe meer ‘melkachtig’ het water zal worden. Wil je liever details van het water zien zoals golfjes en spetters? Dan moet je een snellere sluitertijd gebruiken! Op die manier wordt het water als het ware ‘bevroren’ en staat de beweging van het water stil in je opnames waardoor je juist die details ziet.
De meeste landschapsfotografen werken met een groothoeklens. Groothoeken zijn objectieven met een zoombereik tussen de 12 en 35mm. Met een grote beeldhoek kun je perfect het weidse van een landschap benadrukken en makkelijk een krachtige dieptewerking in je foto’s creëren.
Een telezoom is heel geschikt voor het fotograferen van details of om dromerige beelden te maken waar de kijker als het ware ‘in wordt gezogen’. Het beeld wordt meer samengedrukt en hoe groter de zoomafstand, hoe meer compressie. Deze eigenschap wordt door sommige landschapsfotografen bewust gebruikt voor het fotograferen van rotsen bij een waterval en bospaadjes waarbij er zonnestralen tussen de bomen doorkomen. Houdt er wel rekening mee dat je meer afstand tot het onderwerp moet kunnen nemen als je zulke foto’s wilt maken.
Heb je zin gekregen om water te fotograferen met lange sluitertijden? Bedenk van te voren waar je heen wilt gaan en kijk online of met behulp van een app of de omstandigheden die dag gunstig zijn. Waar staat de zon en waait het, of is het juist windstil? Bereid je voor en pak alvast je camera, groothoeklens, filterhouder, grijsfilters en statief in. Vergeet de kleine accessoires zoals je accu's, een geheugenkaart, een schoonmaakdoekje en een afstandsbediening voor je camera niet. Ga op locatie rustig te werk en neem je tijd. Experimenteer met verschillende sluitertijden en grijsfilters om te ontdekken wat voor verrassende resultaten je hiermee kunt bereiken!