Zes tips voor het bepalen van de prijs van je foto's

Edo Koch

5 jaar geleden

Hoe bepaal je de prijs voor je diensten als fotograaf? In dit blog lees je de 6 belangrijkste tips voor het bepalen van je prijs. Één ding is zeker, als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg. Laat ik beginnen met de moeilijkste overweging, voor mij persoonlijk in ieder geval. Maar wel een belangrijke basis om mee te beginnen.

1: Welke formule hanteer je?

Dit klinkt misschien in eerste instantie wat cryptisch, maar wat ik hiermee bedoel is welke logica je op je prijsmodel loslaat. Mijns inziens zijn er twee varianten: op basis van tijd of op basis van waarde.

Prijs gebaseerd op tijd

Voor zover ik weet hanteren de meeste fotografen een prijs gebaseerd op tijd. Daarmee is de basis van je prijsmodel de kosten die je maakt. Eenvoudig, duidelijk voor iedereen. Dus een mooi model om mee te werken. Daar ben ik het zelf volledig mee eens en ik hanteer dit model dan ook regelmatig.

Prijs gebaseerd op waarde

Dit in tegenstelling tot het model op basis van waarde, waarmee je uitgaat van de waarde die de door jouw gemaakte foto heeft voor je opdrachtgever. Wat is die waarde dan precies, hoor ik jullie denken? Dit kan ik het beste illustreren met een aantal voorbeelden. Stel je voor, je bent een fashion fotograaf, en een magazine vraagt je om een coverfoto te schieten. Dit kan een lokale glossy zijn, maar ook een nationaal of internationaal magazine. Er zit enorm verschil in oplage, van 2000 tot 20.000 of misschien wel 200.000 stuks. De waarde van dezelfde foto in een grotere oplage is natuurlijk veel groter.

De foto’s hierboven heb ik gemaakt voor een regionaal magazine met een een oplage van 2000 stuks en een zakelijke magazine met een oplage van 500 stuks. Deze hebben een hele andere waarde dan bijvoorbeeld de cover van een bekend, groot tijdschrift. Terwijl de tijd die je ermee bezig bent wel eens exact hetzelfde zou kunnen zijn.

Een ander voorbeeld is een landschapsfotograaf die voor de website van een landschapsbeheerder een herfst shoot gaat doen of de fotograaf die het iconische Microsoft Windows bureaublad heeft geschoten. Ook hier geldt dat die laatste, met bekendheid bij miljoenen mensen, een hogere waarde kent.

Belangrijk bij deze keuze is dus de vraag welk prijsmodel het beste bij jouw specialisme past. Ik denk zelf dat elk type fotografie zich leent voor een prijs op basis van waarde, maar bepaalde specialismen lenen zich er uiteraard zeer goed voor, zoals fashion-, stock- of reclamefotografie.

2: Wat zijn de kosten die je maakt?

Uiteindelijk heb je een keuze gemaakt om één of meerdere prijsmodellen te hanteren, maar hoe bepaal je dan je uiteindelijke prijs? Hoe dan ook, het is altijd belangrijk je kosten helder te hebben. Kosten is een breed begrip, maar er wordt vaak een hoop vergeten. Als je je kosten helder hebt, kun je bepalen hoe je je prijs opbouwt. Denk vooral aan:

• Materiaalkosten: Zowel waar je al in hebt geïnvesteerd, zoals je camera, lenzen en flitsers, als ook de materialen die je nodig hebt voor specifieke shoots, zoals speciale verlichting, rookmachines en styling elementen.
• Reiskosten: Dit zijn natuurlijk je echte reiskosten, maar ook je reistijd.
• Onkosten: Denk hierbij aan eten, drinken en als het voorkomt ook hotelovernachtingen.
• Overhead: Vergeet ook bijvoorbeeld je Adobe CC abonnement niet, je extra beeldscherm, laptop en je uitgebreide backup-mogelijkheden. En vul verder maar in, want ik vergeet vast nog genoeg...
• Marketing en sales: We willen allemaal onze agenda’s vol hebben en ook daar doen we moeite voor. Vergeet hier dus niet bij stil te staan, zoals advertenties, maar bijvoorbeeld ook de tijd die je besteedt aan het maken van offertes.

3: Welke prijsopbouw hanteer je?

Een aantal prijsmodellen die je kunt hanteren zijn de volgende:

• Prijs per uur (voor de daadwerkelijk reportage, maar vergeet ook de nabewerking niet). Heel eerlijk en duidelijk, maar niet elke opdrachtgever vindt dit prettig. Die moet je wel vertrouwen in je uiteindelijke urenopgave.
• Prijs per tijdsvak (dag, week etc.) Veel opdrachtgevers vinden dit veilig, het is per slot van rekening onafhankelijk van hoeveel tijd je besteedt. Denk wel goed na hoe je omgaat met meer of minder werk. Hoe lang duurt een dag bijvoorbeeld? Zorg dat je die discussie niet gaat krijgen door goede afspraken te maken.
• Prijs per project. Dit vind ik zelf een prettige prijsopbouw. Op basis van de klantwens geef je een vaste prijs. Hierdoor blijf je weg bij de discussie over tijd. Dit model geeft je de kans om zowel op tijd als waarde je prijs te bepalen. Ook geeft dit de klant het gevoel van een stuk zekerheid.
• Prijs per foto. Een prijs per foto raakt steeds meer ingeburgerd als ik andere blogs moet geloven. Zelf heb ik dit niet gedaan en ken ik ook geen fotografen in mijn nabije omgeving die dit doen. Doe jij dit wel, dan lees ik graag je ervaringen!

4: Denk ook aan copyright en licenties

Naast de tijd die je besteedt aan het creëren van de uiteindelijke opgeleverde reportage bestaat er ook nog het auteursrecht. Jij als fotograaf hebt in de basis het auteursrecht op het door jou gemaakte werk. Daarnaast bestaat er nog portretrecht, waar je altijd rekening mee moet houden, maar daar ga ik in deze blog niet op in, evenals het fotograferen van zaken (kunstwerken, architectuur, schilderijen etc.) die op hun beurt ook auteursrecht hebben. Er zijn een aantal mogelijkheden op dit vlak die van invloed kunnen zijn op je prijs:

• Auteursrecht overdragen. Hiermee draag je de volledige eigendomsrechten over aan je opdrachtgever. Die kunnen er dan op hun beurt mee doen wat ze willen. Je houdt overigens altijd een zogenaamde persoonlijkheidsrecht.
• Licentie. Je kunt daarentegen ook kiezen voor een licentiemodel. Hierbij draag je je auteursrecht niet over, maar geef je je opdrachtgever toestemming om jouw werk te gebruiken. Het licentiemodel kent verschillende typen. Een exclusieve licentie, waarbij je slechts licentie verleent aan één opdrachtgever. En een niet-exclusieve licentie, waarbij jij als fotograaf je werk aan meerdere opdrachtgevers kan licenseren of vermarkten.

Afhankelijk van jouw werk als fotograaf is natuurlijk de vraag welk model het beste bij jou en je opdrachtgever past. Als ik eerlijk ben, heb ik hier in het verleden vaak nooit bij stilgestaan, maar naarmate ik langer met mijn vak als fotograaf bezig ben, heeft een licentie-overeenkomst altijd de voorkeur. Je geeft je rechten niet af, maar je kunt wel goede afspraken met de opdrachtgever maken. Voor alle vormen geldt natuurlijk weer een ander prijsniveau. Ik heb hier eerlijk gezegd zelf nog weinig ervaring mee en ben erg nieuwsgierig hoe anderen hier mee omgaan?

5: Kijk naar de markt om je heen

Hoe lang je ook nadenkt over de opbouw van je prijsmodel en hoe logisch het allemaal klinkt, je wilt uiteindelijk dat de opdrachtgever voor jou kiest. Je gaat nadenken over hoe jouw model en ook de hoogte van je prijs zich verhouden tot de markt. Je wilt jezelf niet uit de markt prijzen, maar ook niet de goedkoopste zijn. Hoe je het ook wendt of keert, als je de goedkoopste bent draait ook voor je opdrachtgevers alles om geld. Dat kan een keuze zijn, maar persoonlijk leg ik mijn focus op kwaliteit en flexibiliteit.

Wil je dus anders zijn, of wil je herkenbaar blijven voor je opdrachtgever tussen alle offertes? Zelf kies ik ervoor om niet volledig 180 graden anders te zijn, waarbij ik wel moet opmerken dat ik bepaalde foto’s, zoals 360-graden foto’s, al direct op basis van waarde een prijs geef.

6: Welk prijsniveau kun je vragen?

En, niet te vergeten, welk prijsniveau kun je vragen? Dit is natuurlijk wezenlijk anders voor een fulltime fotograaf ten opzichte van een parttime fotograaf, die er niet van afhankelijk is voor levensonderhoud. Voor mij geldt dat het prijsniveau in lijn moet liggen met de kwaliteit van je foto’s. Kortom, ga uit van je eigen kwaliteit en bepaal je prijs op basis van de markt.

Zelf heb ik mijn prijs altijd op een niveau gesteld die je als fulltime fotograaf zou willen vragen. Ook toen het voor mij nog maar een klein deel van mijn inkomsten was. Nu ik de stap naar fulltime aan het maken ben, blijkt dat de juiste te zijn geweest. In de markt kom je natuurlijk allerlei prijsniveaus tegen. Zo lang je het verschil kunt verklaren aan je (potentiële) opdrachtgever en je je persoonlijke meerwaarde kunt verkopen, dan heb je het juiste model en niveau te pakken.

Tot slot

Met bovenstaande zes punten heb ik je mee willen nemen in het proces om een prijs te bepalen voor je werk als fotograaf. Hopelijk heb ik je aan het denken gezet en misschien ook wel op weg geholpen. Natuurlijk is het in de praktijk allemaal niet zo zwart-wit. Klantwensen kunnen grillig zijn en ook je eigen situatie speelt mee in het bepalen van je prijs. Ik ben in ieder geval nieuwsgierig hoe je naar dit onderwerp kijkt. En als er vragen zijn, dan lees ik ze graag!