Wat is het nut van een monopod?

Huub Keulers

5 jaar geleden

In het boek 'Animal Farm’ van George Orwell concluderen sommige dieren dat het hebben van vier poten beter is dan twee poten. In dit blog leg ik uit waarom één poot in sommige gevallen beter is dan drie poten en waarom een monopod dus erg handig kan zijn.

Een monopod is een essentieel stuk gereedschap dat iedere fotograaf in zijn of haar bezit moet hebben, maar er zijn aspecten die je je moet bedenken bij de aanschaf. Ze zijn soms wat zwaarder, niet echt handig om mee te nemen en vertragen je bij het fotograferen. Maar we weten ook dat hoe stabieler je je camera kunt houden, des te scherper kunnen je foto’s worden. Ontmoet de monopod oftewel de éénpoot.

Bezuinig niet op een monopod

Met een monopod doe je zeker 20 tot 30 jaar, zo niet een leven lang, als je er één van goede kwaliteit aanschaft. En ook dan kan er iets kapotgaan. Belangrijk is daarom dat je ook lang vervangende onderdelen kunt aanschaffen. Bij kwaliteitsmerken als Manfrotto en Gitzo zijn losse accessoires nog heel lang en wereldwijd verkrijgbaar.

Een monopod aanschaffen

Bij de aanschaf kijk je in meer of mindere mate naar zaken die ook van belang zijn bij een statief zoals stabiliteit, hoogte en gewicht. Bij voorkeur wil je een minimum aantal pootsecties noodzakelijk voor de gewenste hoogte. Elke uitgeschoven sectie is namelijk een bron voor eventuele instabiliteit.

Identiek als met driepoot-statieven zijn de beste monopods van het carbon-vezel type welke sterkte, stabiliteit en laag gewicht combineren. Let er bij de aanschaf van een monopod wel op dat het totaalgewicht van je camera- en zwaarste lenscombinatie het maximale draaggewicht van je monopod niet overschrijdt.

Ik ken mensen die een prachtige lichtgewicht monopod hebben aangeschaft, maar daar een zware statiefkop op hebben bevestigd. Weg is het lichtgewicht voordeel van het carbon! Als het op een monopod aankomt dien je je te realiseren dat het geen complete vervanging van je statief is. Momenten waar een monopod je niet zullen helpen om een scherpere foto te maken zijn nachtopnamen en serieopnamen zoals bij HDR-foto’s. Waar een monopod wel degelijk het verschil kan maken is bij:

• Wildlife- en sportfotografie (werken met een lange telelens)
• Reisfotografie (met name als het licht wat minder wordt)
• Macrofotografie

Hoe gebruik je een monopod?

Eén van de belangrijkste aspecten bij het gebruik van een monopod is hoe deze stabiel te houden. De beste methode om dit te bereiken is op de volgende manier:

• Ga met beide benen ongeveer 50cm uit elkaar staan met de monopod voor je, zodat je lichaam en je monopod een driehoek vormen.
• Houdt de bovenkant van je monopod stevig vast, maar niet te vast. De sleutel tot stabiliteit is, hoe vreemd het klinkt, om niet zo vast als een boom te gaan staan. Door je spierspanning ga je namelijk net trillingen veroorzaken.
• Druk je monopod nu licht naar beneden om hem figuurlijk 'in-de-grond' vast te zetten.

Je kunt ook op een iets andere manier staan of de monopod tegen je been te duwen zoals in de afbeelding hieronder, maar zorg in ieder geval dat je stabiel staat en het prettig aanvoelt voor je.

Zelf gebruik ik mijn monopod voornamelijk als ik met een zwaar 300mm of 400mm f/2.8 objectief fotografeer of tijdens het pannen (camera meetrekken met het snel bewegende onderwerp). Dit zijn situaties waarbij het stabiel houden van een camera essentieel is. Daarnaast is het verre van aangenaam om een hele dag met een telelens van vijf kilo en een camerabody van bijna anderhalve kilo mee te slepen. Dan kan het prettig zijn om dat gewicht met een monopod te ondersteunen. Sleep maar eens de hele dag met een zak aardappelen van meer dan vijf kilo, je zult je armen aan het eind van de dag graag rust geven...

Bij het gebruik van een wat zwaardere telelens wordt een monopod trouwens niet op de camerabody zelf bevestigd maar op een zogenaamde statiefgondel van je telelens. Dit ontlast de lensmount bevestiging van je camera én het gewicht wordt beter verdeeld. Met behulp van de statiefgondel kun je ook heel snel van de landschap- naar de portretstand wisselen.

Welke monopod heb ik?

De monopod die ik regelmatig gebruik en voor mij perfect werkt is de Manfrotto XPRO 4-section Aluminium monopod. Die heeft alles wat ik in een monopod zocht: licht, prettig in gebruik, stabiel, sterk en ingeschoven kort genoeg om in mijn rugzak te passen. Ik vind het klik-systeem van Manfrotto en Benro handiger in gebruik dan het draaisysteem van merken als Gitzo, Sirui, Induro, MeFoto of Velbon maar dat is een kwestie van persoonlijke smaak.

Een hoger standpunt nodig?

Een andere situatie waarin een monopod handig kan zijn, is om foto’s te maken met een hoger standpunt. Houdt je monopod aan de onderzijde vast en til hem boven je hoofd. Met een 'remote' kun je nu foto’s maken vanaf een hoogte van een paar meter. Bijvoorbeeld voor het fotograferen van mensen op de dansvloer tijdens een bruiloft of gedurende een time-out van een sportwedstrijd waarbij de trainer in een kring de sporters toespreekt.

Beeldstabilisatie

Zorg bij het fotograferen of filmen met je monopod dat de beeldstabilisatie van je objectief en camera niet actief zijn. Indien deze wel aan staan, dan kan dit onscherpte in je foto’s veroorzaken. Een actief beeldstabilisatie systeem verwacht namelijk ongewenste bewegingen terwijl deze niet aanwezig zijn bij het gebruik van een monopod (of een statief).

Voordelen van een monopod

• Vervoersgemak en lage gewicht
• Stabilisatie bij gebruik lange telelenzen waardoor grotere kans op scherpe foto’s
• Maakt ook filmen met je camera eenvoudiger en stabieler
• Snelheid in opzetten

Nadelen van een monopod

• Iets minder geschikt als je snel en frequent van positie moet veranderen
• Geen voordeel in donkere condities
• Gewenningsperiode in gebruik

Een monopod kan een uiterst nuttige en belangrijke aanvulling voor jou als fotograaf zijn, en niet alleen als je een sportfotograaf bent. Het kan zeer zeker voor extra stabiliteit zorgen maar bedenk wel dat een monopod geen vervanging van een statief is!