Landschappen fotograferen in de mist

Bart Heirweg

5 jaar geleden

Waar ik woon, zijn er geen wilde rivieren of bergen. Er is zelfs geen kust. Om een landschap volledig tot zijn recht te laten komen op een foto, moet ik het dus echt hebben van optimale omstandigheden. Nevel en mist zijn bij mij favoriet. Het landschap wordt wat mysterieuzer en het krijgt extra sfeer. Hoe kun je dit benutten? Ik geef tips in dit blog!

Hoe ontstaan mist en nevel?

Mist ontstaat wanneer de temperatuur van de lucht, gelijk is als de dauwpunt temperatuur. Waterdamp verandert in waterdruppeltjes en die druppels hechten zich vast aan in de lucht zwevende stofdeeltjes of aerosolen. Aerosolen zijn zoutkristallen, klei- of zanddeeltjes of pollen, maar ze kunnen ook afkomstig zijn van roet en fijnstof.

Wanneer de lucht af gaat koelen, net voor zonsopkomst- of ondergang, ontstaat er vaak mist. Ook ontstaan het vaker op plaatsen met een hoge vochtigheid zoals een nat weiland of water. Denk aan een sloot, een grote vijver of een rivier. Als je leert om mist te voorspellen, dan kun je er goed op anticiperen als fotograaf.

Anticiperen op mist

Net als wolken, bestaat mist in verschillende vormen. Met dichte mist, maak je hele andere foto's dan met grondmist. Elke vorm kun je op een andere manier fotograferen en 'gebruiken' voor landschapsfotografie of natuurfoto's. Wel zal de lichtmeter van je camera in de war kunnen raken tijdens het fotograferen. Ook technisch moet je op blijven letten als op pad gaat!

Wat is een mistbank?

Een mistbank is een lokale flard mist die laag bij de grond is en kan verplaatsen bij het kleinste zuchtje wind. Ga op zoek naar een water waar wat mist hangt of zoek in een open landschap een zicht dat oostelijk is georiënteerd. Je kunt dan tegen het licht van de opkomende zon in fotograferen. De zon geeft de mist een warme, oranje gloed en je hebt gegarandeerd een hele sfeervolle foto. Door de mist is het licht langer zacht.

Om het verschil tussen de voorgrond en de lucht kleiner te maken, kun je gebruikmaken van een grijsverloopfilter. Er gebeurd niets met de kleuren in je foto, maar zo'n filter verkleint het contrast doordat het grijze gedeelte, licht tegenhoudt. Als je geen filters hebt, dan kun je vanaf een statief foto's maken met meerdere belichtingen. De foto's zijn samen te voegen tot één geheel met software zoals Adobe Photoshop of Lightroom.

Landschappen met lagen

Heb je een telelens? Zoek dan eens een hoog standpunt op zoals een uitkijktoren of een ander uitkijkpunt. Door vanuit de hoogte te fotograferen met een telezoom objectief, kun je heel mooi de lagen van een landschap in beeld brengen. Je zult met een relatief lange sluitertijd moeten werken, omdat er waarschijnlijk weinig licht aanwezig is. Zet je camera op een statief, zet de stabilisatie van je camera of je lens uit en gebruik de automatische scherpstelling niet. De automatische scherpstelling van je camera weet in deze situaties niet goed waar er op moet worden scherpgesteld.

Laaghangende mist

Als de temperatuur van de grond lager is dan van de lucht, kan er grondmist ontstaan. Dit komt niet zo vaak voor. Het is interessant om foto's te maken als de onderwerpen een beetje boven de grond lijken te zweven. Een landschap dat je al van binnen en buiten kent omdat je het vaak op de foto vastgelegd hebt, kan er totaal anders uitzien met deze laaghangende mist. Je hoeft echt niet ver van huis te gaan. Weilanden met bomen zijn nagenoeg overal!

Extreem dichte mist

De meeste fotografen hebben de neiging om thuis te blijven in extreme situaties zoals met dichte mist of met heel slecht weer. Maar als je een goed onderwerp hebt, kan dichte mist een mooie toevoeging zijn. Dit is een goede gelegenheid om eenvoudige, sobere beelden te maken die je normaliter niet kunt maken omdat er storende elementen in de omgeving zichtbaar zijn. Met dichte mist, verdwijnen deze. Onthoudt dat je foto's snel wat grauw en grijzig kunnen worden. Je moet dus wat overbelichten!

Mist in de bossen

Wanneer het mistig is, dan is een bos een ideale plek om naartoe te gaan als fotograaf! De gewone 'chaos' is weg en het is makkelijker om het bos in beeld te brengen. Het licht is mooi zacht en de sfeer is geweldig. Je zult beter moeten letten op het maken van een goede compositie, bijvoorbeeld met behulp van de regel van derden. De foto's van een mistig bos, lenen zich bovendien goed voor zwart-wit omzettingen.

Lees het blog over ochtendnevel in het bos

Belichting en beeldbewerking

Wanneer je foto's maakt in de mist, is het nodig om ze iets te overbelichten. De beelden zijn dan veel minder grijs en grauw. Door de 'hooglicht waarschuwing' van je camera in te schakelen, kun je goed in de gaten houden dat er geen details verloren gaan. Het contrast zal wel lager zijn. Dit kun je makkelijk in de beeldbewerking aanpassen in Adobe Photoshop of Lightroom. Let er wel op dat je niet 'uitschiet' en te veel contrast of kleurverzadiging toevoegt. Dan wordt het resultaat onnatuurlijk. Kan je camera in RAW fotograferen? Kies dan voor dit bestandsformaat. Een RAW-bestand heeft veel meer informatie in zich dan een JPG-bestand, wat je meer mogelijkheden geeft in de nabwerking.

Kun je mist voorspellen?

Ja, je kunt mist voorspellen! Er bestaan handige websites en apps waar je gedetailleerde voorspellingen van het weer kunt bekijken. Ook de dauwpunt temperatuur is belangrijk: mist ontstaat namelijk wanneer de temperatuur van de lucht, in de buurt komt van het dauwpunt. Is het overdag warm en koelt het 's avonds flink af? Dan heb je, zeker in de herfst, de volgende dag een grote kans op een mistige morgen!

Op accuweather.com kun je alle informatie vinden die je nodig hebt. Ook met de app WeatherPro, een musthave voor elke natuurfotograaf, kun je het dauwpunt opzoeken. Houdt rekening met de snelheid van de wind. Als het hard waait, dan zal de mist of nevel vervliegen.

Ga op tijd op pad

Mist kan snel optrekken en het kost tijd om je statief neer te zetten en je camera in te stellen! Verwacht je mist? Zorg er dan voor dat je vroeg aanwezig bent op de plek waar je foto's wilt maken, minimaal een half uur voor zonsopgang. Ook hierom is het handig om van te voren een fotolocatie te verkennen en te bedenken wat je op de foto wilt hebben. Zo kun je het moment helemaal benutten.

Alle tips samengevat

• Gebruik sites en apps om mist te voorspellen
• Onthoud oostelijk georiënteerde fotoplekjes
• Fotografeer de landschappen met tegenlicht
• Let op bijzondere bomen of mooie kerktorens
• Gebruik een telelens vanuit een hoog standpunt
• Zorg dat er geen condens op je lens of filter zit
• Houdt altijd je histogram goed in de gaten