Close-up-fotografie met een telelens

Rutger Bus

9 jaar geleden

Als je spreekt over close-up-fotografie denken veel mensen vaak dat je daar een macrolens voor nodig hebt. Om dit fabeltje gelijk maar uit de wereld te helpen leg ik in dit blog uit hoe je schitterende close-up-foto’s kunt maken met een telelens en hoe je het telebereik juist in jouw voordeel kunt gebruiken. Het verschil tussen macrofotografie en close-up-fotografie is de afbeeldingsmaatstaf die gebruikt wordt. Bij macrofotografie is deze afbeeldingsmaatstaf van het opgenomen beeld groter of gelijk aan 1. Dat wil zeggen dat het gefotografeerde onderwerp op ware grote (gelijk aan 1) of juist vergroot (groter dan 1) wordt geprojecteerd op de sensor van je camera. Deze vergroting maakt het ook gelijk een stuk lastiger om met een macro-objectief te werken. Ten eerste moet je met een macrolens vaak dicht op je onderwerp komen. Bij statische onderwerpen als paddenstoelen is dit geen enkel probleem, maar bij dieren zoals bijvoorbeeld vlinders wordt het al snel lastig en moet je ze heel voorzichtig benaderen om ze niet te verjagen.

Een kleine scherptediepte

Ten tweede heeft een macrolens vaak een heel kleine scherptediepte waardoor het scherpstellen erg nauwkeurig moet gebeuren. Vaak gebruikt men hiervoor een macroslede, die je met een grote nauwkeurigheid kunt instellen om precies het scherpstelpunt daar te leggen waar jij hem hebben wilt. Maar vooral wanneer je in de natuur, insecten of vlinders fotografeert, welke niet bepaald stilzitten, kan dit wel eens frustrerend zijn.

Meer afstand tot je onderwerp

Met een telelens (groter dan 105mm) hoef je minder dicht op je onderwerp te komen en krijg je met een relatief groot diafragma toch genoeg achtergrond-onscherpte om je onderwerp los te maken van de achtergrond. Hierdoor leg je de nadruk van de foto op je onderwerp, en dankzij de grotere afstand die je tot je onderwerp kunt innemen wordt je onderwerp vaak ook nog eens van voor tot achter scherp, iets wat je met een macrolens vaak alleen kunt bewerkstelligen door gebruik te maken van een techniek welke “focus-stacking” wordt genoemd.

Vergelijken van objectieven

Voor het schrijven van dit blog heb ik via Samyang Benelux en Cameranu de Samyang 135mm f/2.0 ED UMC voor Nikon mogen testen op mijn Nikon D700. Daarnaast gebruik ik zelf vaak mijn eigen Nikon AF-S 300mm f/4.0 IF-ED objectief. Beide objectieven zijn bij uitstek geschikt voor het maken van close-up-afbeelding, mede dankzij de minimale scherpstelafstanden van respectievelijk 80 en 145cm. Het gebruik van de Samyang 135mm is voor de fotograaf een waar genot. Het grote diafragma van f/2.0 en de uitermate soepel draaiende scherpstelring zorgen voor een prettige werkervaring en hanteerbaarheid van deze lens.

Geen automatische scherpstelling

Het ontbreken van een scherpstelmotor is in dit geval juist handig, aangezien een onderwerp in de natuur vaak in beweging wordt gebracht door de wind. Een autofocusmotor zal proberen scherp te stellen als je de ontspanknop half indrukt, waardoor je een mooi moment net kunt missen. Mede door het grote diafragma is het bokeh van de Samyang om van te watertanden. De beeldkwaliteit van deze lens wordt dan ook niet voor niets vergeleken met de Carl Zeiss ZF.2 Apo-Sonnar T* 135mm f/2.0, welke toch al gauw het driedubbele moet kosten in de winkel. Een afbeelding is zelfs bij maximaal diafragma tot in de hoeken scherp en vertoont nauwelijks chromatische aberraties zoals te lezen valt in de reeds verschenen reviews op het internet.

Bokeh van een tele-objectief

Met een telelens kun je vaak een mooi bokeh verkrijgen door dwars door op de voorgrond liggende onderwerpen heen te fotograferen. Helemaal als er een beetje dauw op de planten is afgezet kan dat hele mooie “lichtbolletjes” geven zoals bijvoorbeeld in de foto van de Heikikkers en de Bosanemonen het geval is geweest. Een ander bijkomend voordeel is natuurlijk dat je met een groot diafragma toch nog een behoorlijke scherptediepte hebt waardoor je mooie onscherpe partijen kunt creëren.

Handige accessoires meenemen

Wanneer je close-up-foto’s gaat maken met een telelens is het handig om een steuntje, in de vorm van een rijstzak of statief, mee te nemen. Over het algemeen zijn telelenzen een stuk zwaarder dan macrolenzen waardoor het lang uit de hand fotograferen na een tijd wel eens zwaar kan worden. Verder neem ik vaak een opengeknipte vuilniszak mee waarop je kunt gaan liggen wanneer je een onderwerp wilt fotograferen welke zich laag bij de grond bevindt. Zo houdt je je kleren schoon en droog als de grond nog nat is van de dauw. Ik hoop dat je de informatie in dit blog kunt waarderen en in de praktijk toe kunt passen om zelf mooie close-up-foto’s te maken. Schroom niet om je resultaten te delen. En heb je vragen? Laat een berichtje achter!