Van landschapsfotograaf tot meteoroloog
Het licht is een belangrijk element voor landschapsfotografen, maar kennis van het weer is een belangrijke factor. Lees dit stappenplan van Bas Meelker!
Lees verderIedereen is bekend met het wisselvallige weer in ons kikkerlandje. Warme, zomerse dagen die snel worden afgewisseld door regen en onweersbuien. De meeste mensen zien dit als hinderlijk, maar voor mij biedt het een raam met unieke kansen voor de meest spectaculaire weerfoto’s!
Hoe weet ik waar ik het beste heen kan rijden om een storm te fotograferen? De voorbereidingen voor een chase beginnen vaak al enkele dagen tot een week van te voren. Samen met onze groep genaamd Level3stormchasers houd ik de weerkaarten strak in de gaten. Via diverse websites zoals bijvoorbeeld Weerplaza, Estofex en Modellzentrale volgen wij de weerkaarten op de voet. Waar is de grootste kans op onweer? En, hoe zwaar kan het onweer worden?
Aangekomen op de dag zelf kijk ik met mijn chase collega’s of het doelgebied voor de stormchase hetzelfde is gebleven. Is dit het geval? Top! Zo niet? Dan rijden wij naar een zone welke aan de hand van actuele waarnemingen het meest kansrijk is. Vanaf het moment dat de buien daadwerkelijk ontstaan begint het positioneren. Ons 'chaseteam' bestaat uit meerdere leden. Wij hebben een meteoroloog in ons team, één of meerdere navigators en meerdere chauffeurs. Natuurlijk voor de gezelligheid, maar ook om de stormchase zo veilig en succesvol mogelijk te laten verlopen.
In de meeste gevallen zorg ik ervoor dat ik mijzelf opstel aan de rand van een onweersbui / complex. Dit zodat ik droog en veilig het natuurgeweld kan vastleggen. Maar niets is zo verraderlijk als het weer... De regen kan plotseling uitbreiden, waardoor ook ik uiteindelijk in de regen sta. Daarbij is het dan uiteraard belangrijk om te zorgen dat de apparatuur niet nat kan regenen. Hiervoor gebruik ik zelf één of meerdere handdoeken die ik als een beschermende 'deken' over mijn apparatuur leg. Het lensfront bespaar ik deze behandeling uiteraard. Mochten er ook druppels op de lens zelf komen dan veeg ik deze weg met een simpele papieren zakdoek, dit werkt nagenoeg perfect.
Een goede camera met bijbehorende lenzen is een must. Een ultra groothoek en normale groothoek geven doorgaans de beste resultaten. Voor bliksemfotografie kan het lonen om te werken met een telezoom. Een statief is uiteraard ook onmisbaar. Tijdens een onweersbui kan het namelijk goed donker worden, ook overdag is dat geen uitzondering! Daarom neem ik zelf te allen tijden mijn statief mee als ik op pad ga.
Daarnaast loont het gebruik van een lightningtrigger. Overdag is dit een extra hulpmiddel om de bliksem vast te kunnen leggen, het is dan namelijk in de meeste gevallen niet donker genoeg om met sluitertijden van meerdere seconden te kunnen werken. Zoals de naam al zegt, wordt het apparaatje getriggered op het moment dat er grote lichtverschillen verschijnen en geeft het een signaal aan de camera dat er een foto gemaakt moet worden. Erg handig dus. Ik werk met een lightningtrigger van Patchmaster. Tot nu toe heb ik al een aantal leuke plaatjes kunnen schieten die zonder deze trigger niet gelukt zouden zijn!
Geen trigger bij de hand maar wel bliksem willen fotograferen overdag? Dat kan! Een optie is om het diafragma dicht te draaien naar f/18 of f/22. Dit in combinatie met de laagste ISO die mogelijk is. Op die manier is het mogelijk om toch aan een sluitertijd van enkele seconden te komen. Maar, er is een beter alternatief: een grijsfilter gebruiken. Dit soort filters laten maar een fractie van het aanwezige licht door waardoor er alsnog gewerkt kan worden met langere sluitertijden. Een sluitertijd van 10 tot 20 seconden overdag is geen uitzondering.
Aangekomen op locatie verschilt de wijze van werken 's avonds niet veel met gewone landschapsfotografie overdag. Ik kies een compositie welke het beste werkt in het landschap. Het liefste iets met dieptelijnen of een aanvullend onderwerp om te plaatsen in de foto. Een graanveld met bandensporen van een tractor is bijvoorbeeld erg fraai!
Hoe snel bewegen de wolken? Wil ik wel of niet spelen met bewegingsonscherpte in de lucht? Vaak, en zo ook hier, is dat iets waar ik zo min mogelijk beweging in wil krijgen. Dit om de scene realistisch over te brengen met het gevoel en de ervaring zoals ik het zelf heb ondervonden. Voor de nabewerking is het gunstig om de ISO-waarde zo laag mogelijk te houden. Bij voorkeur ISO 100 of ISO 200. Het diafragma stel ik in aan de hand van de nabijheid en de hoeveelheid licht die de bliksem produceert. Dit is dus variabel. Soms werk ik met waardes van f/3.5 en soms f/14 of hoger. Dit is sterk afhankelijk van de afstand tot het onweer, maar ook de felheid en kracht van de bliksemontladingen.
Waar onweer is, is bliksem! Deze vorm van fotografie geeft prachtige resultaten en is al een hele ervaring opzich. Voor deze specifieke foto kijken we naar een shot geschoten met mijn Nikon D800 en een 24-70mm f/2.8 objectief. Instellingen: 24mm, ISO 100 en diafragma f/4.0, in verband met de afstand en de felheid van de ontladingen nog vrij ‘laag’. De sluitertijd? Acht seconden! Net op het randje om de wolken scherp genoeg te houden en voldoende om de voorgrond goed aan te lichten.
Tijdens een stormchase kom ik met grote regelmaat op de meest afgelegen locaties. Een heuvel in Duitsland tussen de windturbines, een meer van gigantische proporties... Plekken met een fraai landschap, maar ook een dunbevolkt gebied met dus weinig kunstmatige verlichting. De automatische focus van de camera laat het dan al snel afweten. Hoe zorg ik dan toch dat mijn plaatjes lekker scherp worden?
Als eerste zoek ik ergens in de verte toch naar een lichtbron, zelfs een ster aan de hemel kan functioneren als een bruikbare 'tool' om handmatig scherp te stellen. Scherpstellen op een kleine lichtbron zoals een ster of bijvoorbeeld een lantarenpaal in de verte is lastig, maar zeker niet onmogelijk. Via het live view display zoom ik digitaal in op de lichtbron, om vervolgens handmatig te zoeken naar de beste focus van mijn lens.
In enkele situaties is er geen enkele lichtbron aanwezig. De sterren zijn afgeschermd door de wolken en een lantarenpaal of andere vorm van kunstmatig licht is nergens in de omgeving zichtbaar. In dat geval zoek ik handmatig naar het oneindig symbool op mijn lens. Dit punt geeft zoals de naam al doet vermoeden, focus op oneindig. In de meeste gevallen werkt dit perfect bij deze vorm van fotografie.
Bliksem herkennen? IC: Intra-cloud, CC: Cloud-Cloud en CG: Cloud-Ground. Zeldzamer zijn GC ontladingen, beter bekend als 'tower lightning' of 'upward lightning'. Verder heeft iedere ontlading een eigen amperage en dus ook een unieke lichtopbrengst. Aan de hand van het leren 'kennen' van deze soorten bliksem speel ik met de instellingen van mijn camera. De atmosferische omstandigheden om én voor de bliksem moeten ook ingeschat worden. Dat doe ik zelf aan de hand van twee á drie ontladingen. Dan weet ik voldoende en kies ik een instelling uit.
Adobe Lightroom is naar mijn visie een geweldige RAW-converter en fotobewerker. Iedereen kan het leren en je blijft jezelf met elke nieuwe sessie verbeteren. Zelf bewerk ik nagenoeg alles met lokale bewerkingen als uitvoer. Radiaalfilters, gegradueerde filters, het werkt simpelweg het beste. Een bewerking zonder lokale filters kan al snel leiden tot verkeerde contrasten, zoals halo’s op of om de horizon, gloeiende bomen, iets wat ik persoonlijk verafschuw. Iedere foto vraagt om een specifieke, op die foto afgestemde bewerking. De workflow verschilt natuurlijk enorm per foto, per scene en zelfs per bliksemontlading.
Heel belangrijk, een goed humeur! Je zit tenslotte meerdere uren in een auto, vaak met andere chasecollega’s. Natuurlijk moet je ook voldoende eten en drinken meenemen. En het meest belangrijke is de apparatuur. Een lijstje met de belangrijkste spullen die ik meeneem tijdens een stormchase:
Al sinds jongs af aan is Rick Bekker gefascineerd door het ervaren én vastleggen van bijzondere en extreme weersomstandigheden. Daardoor is hij zich ook steeds meer gaan verdiepen in fotografie. Het veilig en succesvol stormchasen is een vak op zich en zijn passie ervoor is sterker dan ooit.
Bekijk alle berichtenHoud mij op de hoogte van laatste nieuwtjes, interessante blogs en aanbiedingen.