Adders en ringslangen fotografeer je zo!

Wim van Nee
5 jaar geleden

Het is voorjaar! Zodra het maart is, kijk ik uit naar de dagen dat de temperatuur weer boven de 15 graden komt. De dagen dat de natuur reageert op de warmte en de eerste adders hun winterverblijven verlaten om de luwe zonbeschenen plekjes op te zoeken en zonne-energie op te doen.

Waar kun je adders vinden?

In Nederland zijn een paar gebieden waar de kans best groot is om adders te treffen. Drenthe is dé adderprovincie bij uitstek met een paar prachtige gebieden als het Dwingelderveld en het Bargerveen. Adders hebben de neiging om langs de zonbeschenen randen van paden op te warmen. Daar is de begroeiing het laagst en profiteren ze optimaal. Gewoon langs openbare doorgaande paden zoeken dus. Niet dat het er direct heel gemakkelijk van wordt. Een scherp oog is nodig, want het camouflagevermogen is verbluffend. Als het een beetje lukt om ze te vinden, dan roept dat bij natuurfotografen direct de vraag op, hoe je ze het best kunt fotograferen.

Adders zijn vaak opvallend dicht te benaderen. Dat lijkt heel spannend en dat is ook wel een beetje zo. Adders zijn er niet op uit om mensen aan te vallen, maar je moet voorzichtig zijn. Ik was eens met een macrolens een adder aan het fotograferen. Plat op mijn buik op de grond, geconcentreerd door de zoeker kijkend, hoorde ik heel dichtbij een zacht geritsel. Langs de camera kijkend, zag ik een andere adder,die in mijn richting kroop, steeds dichterbij kwam en me passeerde op centimeters afstand...

Houd gepaste afstand

Dat brengt me direct op de vraag waar je rekening mee moet houden bij het fotograferen van adders. Om verschillende redenen moet je een gepaste afstand bewaren. De belangrijkste reden is dat je respectvol om moet gaan met alles in de natuur. Een andere reden heb ik al genoemd, dat heeft te maken met je eigen veiligheid. Een derde reden is de vluchtafstand. Kom je te dichtbij dan zal de adder niet blijven liggen en heb je geen foto. Adders liggen plat op de grond in de dorre begroeiing. Allerlei sprieten en blaadjes zitten zomaar in de weg, even wegduwen is er niet bij. Zo zijn er genoeg beperkingen te overwinnen.

Wat heb je nodig?

Voor het fotograferen van adders wordt de keus wat mij betreft beperkt tot camera's met een fullframe, APS-C of Micro Four Thirds sensorformaat. Deze formaten hebben allemaal hun eigen voor- en nadelen en voor mij combineert APS-C het beste van twee werelden. Ik heb geen voorkeur voor een spiegelreflex- of systeemcamera. Ik heb wel de voorkeur voor hoogwaardige objectieven. Alleen daarmee haal je het beste uit je camera.

Ik werk voornamelijk met twee Nikon spiegelreflexcamera's, een D7100 en een D700. Mijn favoriete lens is een 300mm f/4.0 objectief. Deze heeft een kortste instelafstand van 1.5 meter. Door de hoge lichtsterke is het mogelijk om met een kleine scherptediepte te werken. De kleine scherptediepte maakt het mogelijk om bijna door grassprieten heen te fotograferen, waardoor de sprieten wegvallen in de onscherpte. Een prime lens zoals deze geeft de onscherpte aanzienlijk beter weer dan een gemiddelde zoom. Je kunt dus storende elementen elimineren en de zeggingskracht van de foto vergroten.

Kun je dichterbij komen, dan kan een macrolens heel goede diensten bewijzen. Ik heb een oudere 70-180mm macro van Nikon. Deze lens wordt allang niet meer gemaakt, maar het is voor mij de perfecte macrolens. Vaak ben je beperkt in je bewegingsvrijheid en dan is het heel fijn om een zoommogelijkheid te hebben.

Statief of niet?

Beweging is altijd een belangrijk aandachtspunt. Bewegingen van je onderwerp kun je niet beïnvloeden. Aan beeldstabilisatie heb je niets als je onderwerp te snel beweegt. Dan helpt alleen een korte sluitertijd. Gelukkig valt de bewegelijkheid van slangen wel mee en de beeldstabilisatie kan dus goede diensten bewijzen.

Voor fotografie laag bij de grond is een rijstzak een prima steun. Wil je iets flexibeler zijn, gebruik dan je ellebogen. Stevig op de grond, beide handen aan de camera en je maakt je eigen ondersteuningsdriehoek. Voor slangenfotografie gebruik ik graag een klein maar stevig statief. Een compacte Gitzo, waarvan de poten helemaal 'in spagaat' kunnen, een klein balhoofd erop en je kunt bijna alle situaties aan.

Ringslangen

Veel van wat ik over adderfotografie heb beschreven, geldt ook voor het fotograferen van ringslangen. Er zijn wel verschillen in gedrag en biotoop. Ringslangen zijn veel meer aan water gebonden dan adders. Hun verspreidingsgebied is aanzienlijk groter. Ze komen zelfs voor in de stedelijke omgevingen in het westen van het land. Ringslangen zijn goede zwemmers. Ze bewegen actiever dan adders en ze 'tongelen' meer.

Een zwemmende ringslang heeft ruimte om zich heen. Geen dorre begroeiing, die vervelend de onscherpte kan verstoren. Dat geeft andere mogelijkheden voor de beeldopbouw. Boven het wateroppervlak is het makkelijke om een laag standpunt te kiezen. Je kunt op ooghoogte van de ringslang komen en met een beetje geluk neem je een mooie reflectie mee.

In ondiep water, waar de zon de watertemperatuur laat stijgen, zijn de ringslangen actief. Zeker als in datzelfde plasje kikkers voorkomen. Als riet en waterplanten nog niet te ver ontwikkeld zijn, kun je met een beetje geluk getuige zijn van klein leed: een ringslang die een kikker te pakken heeft. Met een 300mm f/4.0 lens, eventueel in combinatie met een 1.4x converter, kun je goed uit de voeten als dit tafereel zich een stukje vanaf de oever afspeelt.

Nagenieten

Thuisgekomen meteen de gemaakte RAW-beelden opslaan en in Lightroom importeren, de juiste trefwoorden toekennen en een back-up maken van zowel de foto's als de Lightroom catalogus. Het nagenieten en nabewerken kan beginnen.

Handig om te gebruiken

Auteur

Wim van Nee

Als jochie van vier zat hij veel bij zijn vader in de doka. En al snel wilde Wim zelf foto's maken en ontwikkelen. Dat heeft hem nooit meer losgelaten. In de jaren negentig is hij actief gaan fotograferen en de doka in huis verdween met de komst het digitale tijdperk. De kennis van vroeger over kleuren en kleurgebruik komt hem goed van pas. Fotograferen in de natuur of in eigen tuin is zijn passie!

Bekijk alle berichten

Blijf op de hoogte

Houd mij op de hoogte van laatste nieuwtjes, interessante blogs en aanbiedingen.