Een grijsfilter of ND-filter heeft invloed op hoeveel licht er doordringt tot de sensor van je camera. Grijsfilters doen verder niets met de kleuren van de foto. Daardoor is het makkelijker om met een langere sluitertijd of een open diafragma te werken. Welke grijsfilters bestaan er en hoe fotografeer je ermee?
Grijsfilters en grijsverloopfilters zijn verkrijgbaar als ronde schroeffilters en als insteekfilters, ook wel 'schuif filters' genoemd. De schroef-varianten zijn handig voor wanneer je slechts af en toe een foto wilt maken met een langere sluitertijd. Denk bijvoorbeeld aan het fotograferen van een waterval op vakantie of een stadsbeeld met bewegende mensen. Je schroeft 'm er op en na het maken van de foto haal je 'm weer van de lens af.
Variabel grijsfilter
Een variabel grijsfilter is een bijzonder opschroefbaar filter. Door aan een variabel grijsfilter te draaien, verandert de sterkte van het schroeffilter! Dit is ideaal voor videografen die op locatie werken en dus rekening moeten houden met snel wisselende lichtomstandigheden. Een variabel schroef-filter werkt heel eenvoudig en het bespaart tijd omdat je tussendoor geen ander filter op de lens hoeft te plaatsen.
Ga je regelmatig op pad om landschappen, de zee of skylines te fotograferen? Dan kun je het beste een filtersysteem aanschaffen met een filterhouder en bijpassende vierkante of rechthoekige insteekfilters. Je hebt dan meer keuze én kunt ze met elkaar combineren en naar wens positioneren in de filterhouder: horizontaal, verticaal en zelfs schuin.
Volledig grijsfilter
Net als bij de schroeffilters zijn er ook volledig grijze insteekfilters. Deze filters houden licht tegen waardoor je met langere sluitertijden kan fotograferen. Het grijsfilter bedekt het volledige beeld en er worden dus geen delen van je foto uitgezonderd.
Zacht grijsverloopfilter
Grijsfilters met een zacht verloop houden voor een deel het doordringende licht tegen en zijn goed inzetbaar voor foto’s waar geen rechte horizonlijn aanwezig is. Denk bijvoorbeeld aan een landschap met een bomenrij of lichte heuvels. De overgang van licht naar donker is geleidelijk en veel natuurlijker dan bij een hard grijsverloopfilter. Grijsfilters met een zacht verloop worden veelal gebruikt op een groothoek objectief.
Hard grijsverloopfilter
Grijsfilters met een hard verloop houden deels het binnenkomende licht tegen en zijn zeer geschikt voor het fotograferen van landschappen met een strakke horizonlijn en dus zonder verticale objecten zoals gebouwen. Als je naar het filter kijkt, is de grens tussen licht en donker duidelijk te zien. Filters met een hard verloop worden meestal gebruikt op objectieven met een wat langere brandpuntsafstand of bij het fotograferen van landschappen met een harde overgang van land naar lucht, bijvoorbeeld aan zee.
Reversed grijsfilter
Voor het fotograferen van de zonsopgang of zonsondergang, zijn er speciale reversed grijsfilters. Het verloop is letterlijk omgekeerd ten opzichte van een ‘normaal’ ND-verloopfilter. Bij een reverse filter zit het meest dichte gedeelte in het midden in plaats van aan de bovenkant. Vanuit het midden naar de bovenzijde toe wordt het filter steeds lichter. Dit zorgt voor een optimale lichtreductie als de zon vlakbij de horizon is óf al onder is.
| Aanduiding | Optische dichtheid | Lichtreductie |
|---|---|---|
| ND2 | 0.3 | 1 stop |
| ND4 | 0.6 | 2 stops |
| ND8 | 0.9 | 3 stops |
| ND16 | 1.2 | 4 stops |
| ND32 | 1.5 | 5 stops |
| ND64 | 1.8 | 6 stops |
| ND128 | 2.1 | 7 stops |
| ND256 | 2.4 | 8 stops |
| ND500 | 2.7 | 9 stops |
| ND1000 | 3.0 | 10 stops |
Wat heb je allemaal nodig en hoe fotografeer je het beste landschappen met water in combinatie met lange sluitertijden? Je leest het hier!
Een stop is een verdubbeling of halvering van het licht. De sluitertijd, het diafragma en de ISO-waarde zijn in stappen instelbaar, oftewel stops.
