Fotograaf Eddy van Wessel onthult de menselijke dimensie van de oorlog in Oekraïne door zijn lens

5 maanden geleden

In de nieuwste aflevering van de Scherptediepte Podcast, gepresenteerd door Cameranu, deelt gerenommeerd fotograaf Eddy van Wessel zijn aangrijpende ervaringen als fotojournalist in conflictgebieden. Samen met Remko de Waal, fotograaf bij het ANP, en de vaste hosts Sanne Savelsberg en Dave Zuuring, neemt Van Wessel luisteraars mee in zijn indrukwekkende verhalen, met speciale aandacht voor zijn ervaringen en de beelden die hij heeft vastgelegd in Oekraïne.

Beluister de podcast

Verwoesting en wederopbouw in Irpin

Na een belegering door de Russen is de stad Irpin heroverd door Oekraïne, wat resulteerde in volledige verwoesting. Mensen die eerder gevlucht waren, keren langzaam terug en proberen een nieuw leven op te bouwen, ondanks het ontbreken van basisvoorzieningen zoals gas, water en elektriciteit.

Eddy was daar in de zomer van 2022, een warme dag die voor Oekraïense begrippen relatief rustig was. Zijn doel die dag was om abstracte beelden van de vernietiging te vinden, maar hij vroeg zich af hoe hij de menselijke kant kon benadrukken.

Beperkingen en vrijheid in oorlogsgebieden

Host Dave Zuuring vroeg zich af waar je als fotograaf wel of niet mag komen. Is er volledige vrijheid om te verkennen, of zijn er beperkingen? Volgens Eddy van Wessel zijn er duidelijke beperkingen in het oosten, zoals in Donbas, waar bepaalde gebieden als "red zones" zijn gemarkeerd en ontoegankelijk zijn. In contrast hiermee is Irpin vrij toegankelijk, waardoor je als fotograaf vrij kunt rondlopen, zij het met de constante waarschuwing voor onontplofte granaten.

Eddy benadrukt dat nieuwsgierigheid zijn drijfveer is. In Nederland stapt hij in zijn oude Skoda en rijdt naar deze gebieden, verkent en observeert. Iedere persoon daar heeft een verhaal, sommigen zijn bereid dit te delen, ondanks de heftige omstandigheden waarin ze verkeren.

Leven in oorlogsgebieden: Momenten van vreugde en overleven

Ondanks de oorlogssituatie zijn er ook mooie momenten. Soms belandt hij op een verjaardag waar mensen, ondanks de omstandigheden, improviseren en het leven vieren. Van Wessel benadrukt dat oorlog niet alleen over dood gaat, maar ook over leven en overleven.

Mensen in conflictgebieden leven van minuut tot minuut, een realiteit die een bijzondere helderheid met zich meebrengt en waarvan je bijna de intensiteit kunt proeven in zijn beelden. Als fotograaf zoekt hij actief naar deze momenten en probeert ze vast te leggen. Host Sanne toonde zich geïntrigeerd door Eddy's moed om oorlogsgebieden te betreden, iets wat ANP-fotograaf Remko de Waal niet zeker wist of hij zou kunnen. Het maken van goede foto's is één ding, maar presteren te midden van vliegende granaten vergt volgens de Waal veel respect.

Fotograferen in gevaarlijke situaties

Eddy van Wessel vertelt dat hij op zoek is naar de menselijke aard. Hij benadrukt dat geschiedenisboeken ons van de ene oorlog naar de andere leiden, maar dat we vaak vergeten dat elke oorlog honderden slachtoffers kent. Hij vraagt zich af: wat is die andere kant van de mens? In de huidige vreedzame setting zitten mensen vaak liefdevol tegenover elkaar, maar wat schuilt er achter die andere kant van de mens?

Hoe gevaarlijker de situatie is, hoe moeilijker het wordt om goede foto's te maken, omdat men steeds meer bezig is met het waarborgen van de veiligheid. Deze inzichten en zijn vastberadenheid om de menselijke kant van conflict vast te leggen, maakt zijn werk zowel indringend als betekenisvol.

Eddy was onlangs bijvoorbeeld in Bachmoed, een plaats in Oekraïne, en was een van de laatste fotografen daar terwijl het gedeeltelijk al in Russische handen was. Achteraf was hij behoorlijk teleurgesteld omdat hij zo gefocust was op drones en sluipschutters dat zijn fotografie een ondergeschoven kindje werd. Het is altijd een balans waar je als fotograaf naar op zoek moet, en die balans is voor elke fotograaf anders.

Eddy's zoektocht naar de menselijke aard

Eddy wil laten zien hoe lelijk een mens kan zijn, iets wat we eigenlijk liever vermijden, maar het is wel een deel van wie we zijn. Als hij jou op dezelfde plek in dezelfde omstandigheden zou zetten als iemand die we vanaf hier verafschuwen, zou je misschien wel hetzelfde reageren. Dus het is echt een zoektocht naar de mensheid en naar zichzelf, aldus Eddy.

Voor meer verhalen over het leven en werk van Eddy van Wessel, nodigen we je uit om zijn recente deelname aan de podcast "Scherptediepte" van Cameranu te beluisteren. In deze boeiende aflevering onthult Eddy persoonlijke perspectieven op zijn ervaringen als fotograaf in conflictgebieden.

Beluister de podcast