RAW versus JPEG

Rutger Geerling

6 jaar geleden

Als dance-fotograaf kom je in de meest extreme omgevingen: de mooiste plekken en natuurlijk de gaafste festivals. Bezoekers die uit hun dak gaan, artiesten aan het werk, overzichten van lasershows of de confetti-momenten, ze zijn allemaal super om vast te leggen. Mijn foto’s worden veel gezien en ik krijg vaak te horen dat ze zo herkenbaar zijn. Maar waaraan dan? Mensen zeggen dat het komt door de scherpte, dat de foto’s heel weinig ruis hebben en dat de kleuren heel "echt" zijn. De beelden lijken niet overdreven nabewerkt of idioot kleurrijk. Persoonlijk houd ik van foto’s die heel echt lijken en dat komt mede door de manier waarop ik fotografeer. Vroeger werkte ik natuurlijk met rolletjes en ik koos een rolletje dat bij mijn fotografie past, bijvoorbeeld Fujifilm Sensia en Provia film om volle kleuren en een goede scherpte te krijgen. Dat wil ik ook in mijn digitale werk terug laten komen.

Welke apparatuur gebruik ik?

Er zijn een heleboel factoren afhankelijk: je camera, de instellingen en de manier waarop je fotografeert. Ik werk zelf met de Canon EOS 1D X en de Canon EOS 5D Mark IV, behoorlijke werkpaarden die tegen een stootje kunnen. Dat is nodig voor de omstandigheden waarin ik fotografeer: er zijn door het harde geluid heel veel trillingen - zeker op het podium. Ik kan mijn camera tussendoor niet zomaar ergens bovenop leggen, die trilt er dan gewoon vanaf. Ik werk veel in het donker, het kan vochtig zijn of het regent. Verder is stof een factor. Mijn apparatuur krijgt behoorlijk wat te verduren en ik ben jaarlijks behoorlijk wat kwijt aan reparatiekosten.

Qua objectieven heb ik weinig bij me: een 70-200mm, een 16-35mm en een fisheye lens zoals de 8-15mm of de gewone 15mm lens. Heel soms heb ik een 40mm pancake lens mee, die kan gewoon lekker in mijn zak. Als ik aan het werk ben, dan draag ik een camera aan elke schouder om het lekker simpel te houden. Als het werkt, dan werkt het! Door met twee camera’s te werken hoef ik niet zo veel van objectief te wisselen: scheelt weer stof en ik kan lekker snel reageren!

Drie cruciale tips

Er zijn drie cruciale dingen die ik altijd aan mensen vertel als ze om tips vragen. Deze drie dingen krikken je zelfvertrouwen omhoog tijdens het fotograferen. De eerste? Zet je display uit. Hierdoor let je veel beter op wat je aan het doen bent. Door je zoeker kijken resulteert in heel geconcentreerd bezig zijn. Werk daarnaast zoveel mogelijk handmatig om organisch te kunnen werken - het licht tijdens een evenement verandert namelijk ontzettend veel. Leer ook te werken met je histogram, een grafiek die simpelweg je witte en zwarte tonen aangeeft. In het begin is het gek, maar als je het eenmaal door hebt, merk je dat je veel en veel beter gaat fotograferen. En waarom gebruiken fotografen RAW? Om de bestanden beter na te kunnen bewerken. Maar als je goed fotografeert, heb je die extra ruimte lang niet zo hard nodig.

Geef momenten een kans

De laatste tip die ik meegeef: schiet veel. Daar past een mooie quote bij van een ijshockeyer, Wayne Gretzky: "You miss 100% of the shots you don’t take". Een foto van een dansend meisje was oorspronkelijk een serie van wel vijftig foto’s, maar het licht dat op haar viel was telkens maar heel kort. Als je het ziet, ben je al te laat. Met een burst-modus van vier à vijf beelden per seconde kun je aardig wat schieten. Je moet niet in het wilde weg blijven schieten, omdat je anders maar blijft uitzoeken en het heeft geen zin. Maar als je een mooi moment ziet, waarom zou je maar twee of drie foto’s maken? Je bent digitaal aan het werk en geheugenkaartjes kosten relatief weinig én zijn groot qua opslagcapaciteit. Je moet het moment de kans geven om te ontwikkelen en tot je foto te komen. Dan heb je het totaalplaatje met de juiste sfeer.

Bij het dansende meisje had ik met twee à drie foto’s een minimale kans gehad op een mooie foto. Als je meer foto’s maakt, geef je het moment meer de kans, zeker wanneer er zo veel wisselende licht is. Bij het fotograferen van vuurwerk tijdens een show heb je met een burst-reeks alle momenten qua intensiteit: het felle begin wanneer ze het net afschieten, het gehele beeld en het wat meer gebluste tegen het einde. Als je per ongeluk een keer je belichting verkeerd hebt ingesteld en de eerste foto’s zijn overbelicht, dan weet je dat je bij vuurwerk de foto’s tegen het einde wel goed belicht hebt, omdat het licht qua intensiteit veel minder is. En een groot voordeel van JPG is bovendien dat het verwerken van een reeks burstfoto’s een stuk sneller gaat dan met RAW.

Waarom fotografeer ik niet in RAW?

Dat heeft te maken met snelheid, kwaliteit en de look and feel van beelden. Ik schiet op een avond makkelijk zesduizend foto’s, niet door als een idioot in het rond te klikken, maar het tikt wel lekker aan als je voor verschillende momenten een serie maakt. Schieten in JPG heeft een enorm voordeel omdat het bestand kleiner is, al schiet je in de hoogste kwaliteit. Dan heb je bestanden van 7 tot 10MB per stuk, terwijl RAW minstens 20MB per foto is. Dat RAW beter is voor pure kwaliteit, daar heb ik niets tegenin te brengen... dat klopt. Maar heb je die kwaliteit echt nodig? Het is voor mij heel zwart-wit. In mijn boek "This is my church" staat geen enkele foto die met RAW is geschoten en de coverfoto is zelfs gemaakt met een compact camera.

Niemand die het ziet

Als niemand het verschil ziet in het eindkwaliteit, waarom zou je dan in RAW fotograferen? In een JPG zit al heel veel informatie, zeker in de bestanden van de camera’s van nu. Ik heb coverfoto’s gehad die een vijftig procent crop waren van een 4 megapixel JPG-bestand. Niemand die het terug kan zien. Een slecht geschoten foto in JPG, is net zo slecht in RAW. Het extra beetje bewerkingsruimte dat je hebt met een RAW-bestand, is echt niet zo veel. Het zal niet veel meer zijn dan een stop. Je kunt misschien bij een RAW-bestand de schaduwen wat beter terughalen bij een onderbelichte foto, maar je hebt óók met RAW last van ruis. Je kunt beter wat te kiezen hebben in je foto’s, dan dat je één foto heel veel moet nabewerken om het beste resultaat te krijgen.

Ik heb het geprobeerd

Ik heb best vaak getwijfeld of ik niet in RAW moest gaan fotograferen. En als ik het probeer merk ik dat ik daarna een RAW-foto zo ga nabewerken dat hij lijkt op het bestand dat ik JPG zou hebben. Als ik rechtstreeks in JPG kan fotograferen en dan het beeld heb wat ik wil, waarom zou ik dan fotograferen in RAW? De instellingen in je camera bepalen voor het grootste deel hoe een foto eruit komt. Zo kun je kleurprofielen instellen, de kleurverzadiging bepalen en een verscherping instellen. Ik lever met mijn werkwijze dus iets in op kwaliteit, maar het is niet merkbaar groot. Dit wil ik laten zien met wat voorbeelden qua nabewerking.

Het nabewerken van je beelden

In het eerste voorbeeld wil ik laten zien dat je nog ongelofelijk veel kunt terughalen uit een JPG-bestand. De voorgrond was enorm onderbelicht en in het eindresultaat ziet het er gewoon netjes uit. De kwaliteit van JPG is écht zo slecht nog niet.

Als tweede voorbeeld laat ik een foto zien die ik zowel in JPG als RAW heb geschoten. De JPG, geschoten in de laagste kwaliteit, vond ik mooier qua kleur dan dezelfde RAW-foto. En het is een bestand van circa 500KB waar ik alleen wat extra scherpte, extra contrast en extra verzadiging aan heb toegevoegd. Er zit dus écht al heel veel informatie in de JPG, want in vergelijking met de RAW-file is de RAW echt een heel vlak beeld. Je moet dan behoorlijk aan de schuifjes gaan trekken om het vergelijkbaar te krijgen met de JPG. Ik vind dat dus een beetje overbodig. Ik vind het heel moeilijk om een RAW-foto te krijgen zoals ik vind dat hij hoort te zijn, maar dat is weer heel persoonlijk.

Een vaste methode voor nabewerken

Voor het nabewerken van foto’s in Adobe Lightroom heb ik een beetje een standaard methode. Als eerste trek ik er wat extra contrast in en pas ik de helderheid, de levendigheid en de verzadiging aan. Vervolgens trek ik de hooglichten en de schaduwen wat meer naar elkaar toe om het beeld wat rustiger te maken. Als het nodig is, dan trek ik er wat vervorming uit. En dat is het. Dat zijn veel minder handelingen dan wanneer ik een RAW-foto zou nabewerken!

Het werk dat ik doe is heel geschikt voor deze werkwijze, omdat er veel kleur en contrasten in zitten door het aanwezige licht en er weinig middentonen in beeld zijn. Op het moment dat je veel bewerkt aan een foto, creëer je ruis en ik ben juist gek op foto’s waar weinig ruis in zit. Ik hou van bestanden die lekker clean zijn. Het grote risico aan RAW is dat je automatisch veel gaat sleutelen omdat het een RAW is. Ik vind het juist leuk als je een beeld al meteen goed schiet. Dat maakt fotograferen leuk, dat is de uitdaging.

Ruisonderdrukking

Wat betreft ruis, ik schiet niet hoger dan ISO 800 en bewerk mijn foto’s minimaal na. Bovendien is de ruisonderdrukking in mijn camera al fantastisch. De camera wordt gemaakt door Canon en wat zij in de camera al doen met het onderdrukken van ruis is fenomenaal. Lightroom is heel goed in het minderen van ruis, maar of dat echt beter is dan hoe het uit de camera komt? Zelf vind ik de bewerkte RAW-foto’s van Lightroom niet per definitie ruisvrijer dan mijn pure JPG’s waarbij de ruisonderdrukking in de camera is gedaan.

Foto’s selecteren en verwijderen

Gewoonlijk heb ik na het selecteren iets van tien procent over van alle foto’s op een avond. Van de 500 à 600 foto’s uit die selectie bewerk ik gemiddeld rond de 200 foto’s na. Het uitzoeken van die 5000 oorspronkelijke foto’s doe ik binnen een uur in het programma ACDSEE. Deze software is voor het selecteren van foto’s gewoon veel sneller dan Adobe Lightroom of Adobe Bridge. Maar het selecteren gaat vooral snel, omdat in mijn hoofd zit wat ik heb gedaan en ik dus weet welke beelden ik echt er uit wil pakken. Verwijder nooit foto´s vanaf de geheugenkaart op de camera terwijl je aan het fotograferen bent! Je maakt er heel snel een fout mee. Daarbij: als je op je camera aan het kijken bent dan kijk je niet om je heen en kun je leuke momenten missen. Het is verder niet erg goed voor je geheugenkaart, zo kun het je FAT bestandssysteem ernstig overhoop gooien. Foto’s die je wilt verwijderen, kun je het beste na het selecteren achteraf op je computer verwijderen. (Tip: formatteer bij voorkeur je kaart na afloop weer in de camera, niet op de computer).

Waarom ik in JPG fotografeer?

• Een JPG-bestand omvat veel meer informatie dan je zou denken.
• Als je goed fotografeert, hoef je een foto bijna niet na te bewerken. Een JPG heeft minder softwarematige nabewerking qua kleur en verzadiging nodig dan een RAW-bestand.
• Een burst-reeks fotograferen (op volle snelheid achter elkaar de ontspanknop indrukken om een moment niet te missen) gaat vlotter, omdat een JPG-bestand sneller verwerkt is in de camera dan een RAW-bestand.
• Er passen meer foto’s op een geheugenkaart. Dit is iets wat van pas komt bij het maken van een burst-reeks en ik schiet op een avond zo 5000 à 6000 beelden.
• Het verschil in eindkwaliteit tussen JPG en RAW is nauwelijks of zelfs niet te zien! De kwaliteit van JPG-bestanden is meer dan voldoende voor mijn soort fotografie. Een JPG-bestand doet qua eventuele ruis weinig onder voor een RAW-foto.
• Ik kan veel sneller een selectie maken en de beelden sneller bewerken.