Macrofotografie kan op verschillende manieren en de resultaten zijn divers. Neem nou een kevertje van, laat zeggen, één centimeter klein. Dat is toch heel wat anders dan een vlinder van een centimeter of tien? Omdat macrofotografie zo divers is, is er ook niet één juiste manier voor macrofotografie in het algemeen, dus vandaar, wanneer doe je wat?
Wat mij opvalt is dat velen beweren dat voor een goede macrofoto een statief nodig is en er vooral niet of nauwelijks geflitst moet worden. Er zijn gevallen waar dit natuurlijk ook echt van toepassing is, maar zelf gebruik ik nagenoeg nooit en statief en flits eigenlijk altijd. Ik hoop met deze blog dat het wat duidelijker wordt wanneer wat goed gebruikt kan worden en dat er niet maar één juiste manier is.
Voor macrofotografie is niet altijd een macrolens nodig, in veel gevallen zijn telelenzen prima te gebruiken. Bij objecten of insecten die relatief groot zijn, denk aan een vlinder of libel, is een telelens soms makkelijker dan een macrolens. De scherpstelafstand is bij een telelens groter waardoor je verder van het onderwerp af kan zitten en de kans kleiner is dat een insect wegvliegt. Verder is door het gebruik van een telelens de achtergrond al snel onscherp en rustig. Ondanks dat het misschien wat tegenstrijdig klinkt, heb ik een tijdje terug bij de Orchideeën Hoeve, veelal een 600mm (35mm equivalent) lens gebruikt. Hieronder de resultaten.
Een statief kan handig zijn voor bijvoorbeeld paddenstoelen, focus stacking, bloemen en andere objecten die niet bewegen. Neem paddenstoelen, deze bevinden zich vaak in een bos waar niet al te veel licht is. Om ze dan toch goed te kunnen belichten met een diafragma waarbij de gehele paddenstoel scherp is, is een wat langere sluitertijd nodig waardoor uit de hand fotograferen niet altijd lukt.
Voor wie geen vaste hand heeft kan een statief altijd praktisch zijn, maar anders is een statief echt niet altijd nodig. Zelf werk ik nagenoeg nooit met een statief. De insecten die ik fotografeer zijn meestal heel klein en deze bewegen vaak ook. Er zijn statieven waarbij de middenzuil te kantelen is, maar tussen de brandnetels is dit ook niet altijd even handig. Stoot je een plant aan of beweeg je te veel, dan is het beestje weg.
Om toch een scherpe foto te krijgen met een diafragma van f/11 gebruik ik een (twin light) flitser. Hierdoor wordt het beeld bevroren en is het moment dat de ontspanknop ingedrukt wordt belangrijk. Ik beweeg namelijk ook en dus verschuift mijn scherptepunt constant, maar door op het juiste moment de foto te maken (en door meerdere foto's te maken) lukt het om een scherpe foto te schieten. Wat wel belangrijk is bij flitsen is om het licht te richten op zowel het object als de achtergrond om te voorkomen dat het achtergrond zwart is, dit kan ook een mooi effect geven maar is niet altijd gewenst.
Iets waar ook nog veel discussie over is, is wat voor diafragma het best is bij macrofotografie. Dat is er niet. Zoals ik eerder al aangaf is macro heel divers. Om een bloem scherp te krijgen en de achtergrond rustig en onscherp gebruik je vaak een open diafragma (bijvoorbeeld f/2.8), maar wil je een klein insect op de foto zetten en zoveel mogelijk van het insect scherp hebben dan kun je beter naar een diafragma van bijvoorbeeld f/11 gaan. Ook bij bloemen kan een telelens handig zijn omdat daarbij de achtergrond al snel onscherp is.