Waar let je op bij het fotograferen van een rally?

6 jaar geleden

Zie maar eens een goede foto te maken als het zand om je oren vliegt, het condenswater de gok uitdruppelt, uitlaat knallen door je beenderen denderen en iedere rallywagen zomaar tot een potentiële duikboot kan transformeren... Kortom, een serieuze uitdaging!

Zorg eerst goed voor jezelf

Met goede schoenen, warme handschoenen, een muts, een sjaal en een fijne jas ga je de elementen te lijf. Kou lijden zorgt voor een verminderde concentratie bij het fotograferen. De zin om een mooi beeld te schieten daalt dan nog sneller dan het kwik. Ook thermo-ondergoed is aan te raden. Dat weten bijvoorbeeld natuurfotografen maar al te goed.

Vergeet je handschoenen niet
Een veel gemaakte fout is dat handschoenen en een muts thuis worden gelaten als de buitentemperatuur redelijk aanvoelt. Na meerdere uren in het veld wordt 'redelijk' verruild voor kilte. De handen krijgen het zwaar te verduren door het vasthouden van de ijskoude metalen objectieven, camera’s en statieven. Sowieso is het handig om een pet of hoed mee te nemen. Het kan in Nederland zomaar gaan regenen. Je kan beter iets teveel meenemen aan warme kleding. Dat voorkomt al klappertandend de uitschakeling van de fysieke image-stabilizer. Iets uittrekken kan altijd nog.

Welke lens gebruik je?

Maar hoe maak je als fotograaf nu de mooiste foto's bij rally's? Bij de rally's kun je uit de voeten met verschillende objectieven. Van extreem tele (400mm en groter) tot en met extreem groothoek (15mm en lager). De telelenzen kies je om het onderwerp naar je toe te trekken. En wat ook belangrijker is: op redelijk veilige afstand te staan. Dichter bij de aanstormende rallywagens staan betekend doorgaans dat je minder millimeters nodig hebt.

Het voordeel van een telelens
Toch gaat mijn voorkeur vaak uit naar meer afstand tot het onderwerp, dus meer millimeters. Juist vanwege het grafisch perspectief dat deze brandpunten opleveren. Het beeld wordt namelijk veel meer in elkaar gedrukt, waardoor de auto in de zoeker stoerder oogt. Sowieso wordt de achtergrond meer in het beeld betrokken en naar voren gehaald. Dit versterkt namelijk de dieptewerking in de opname, waardoor de raceauto abstracter wordt en meer body krijgt.

Telelenzen met een vast brandpunt
Het voordeel van telelenzen met een vast brandpunt is dat ze zeer mooi tekenen in scherpte, scherptediepte en zeker ook in kleurweergave. Het resultaat spat dan van het scherm af. Een nadeeltje is dat ze beperkt te gebruiken zijn. De hoek en afstand tot het onderwerp moeten van te voren bepaald worden. De positie langs de kant van het parcour is dan bepalend. De werkflexibiliteit neemt daardoor wel af. Dan bieden de telezoom-lenzen wat dat betreft veel meer.

Speel met de sluitertijd

Je kan kiezen voor verschillende sluitertijden met hun eigen effecten. Als je het moment van de racewagens wil bevriezen kan dat met sluitertijden vanaf 1/500-ste seconde of sneller. Je stelt dan scherp op de neus van de auto als deze dus (bijna) recht op je af komt. Uiteraard moet de continu-focusinstelling op de camera aan staan net als de continu-exposure. Een handigheidje om de opname nog meer body te geven is om door de knieën te zakken of op de buik te gaan liggen. Dus op de hoogte van het onderwerp of zelfs lager! Dat komt het karakter van de opname ten goede. Gebruik de cameratas als statief of extra stabilisator. Een éénbeen-statief is ook makkelijk om te gebruiken.

Scherpe resultaten
Wie trefzeker wil werken en alles van de rallyauto scherp in beeld wil krijgen, zet de sluitertijd voorkeuze op 1/1000e. De sponsoren zullen blij zijn met de opnames, want alles is dan goed lees- en zichtbaar op de foto’s. Dat resultaat kan de opdracht zijn. Maar wie voor aansprekend resultaat kiest, kan beter de sluitertijden verlengen. We willen actie zien. Draaiende velgen en banden. Het geluid en de snelheid als het ware op de foto beleven.

Leg de snelheid vast
Wil je de snelheid van de auto vastleggen? Kies dan voor een langere sluitertijd. Meetrekkers op een 1/125e geven al een prachtige vervaging in de achtergrond. De snelheidsimpressie wordt daarmee versterkt. Dit is natuurlijk wel afhankelijk van hoe ver je als fotograaf bij de auto vandaan staat en welke brandpuntafstand je gebruikt. Fraaie resultaten krijg je bijvoorbeeld door de sluitertijd op een 1/30e te zetten op een brandpuntsafstand van 70mm. Het onbruikbare 'uitschot' aan opnames neemt bij de langere belichtingstijden snel toe. Maar de andere opnames waarbij de auto wel scherp is geven veel voldoening!

Ga in een 'L'-stand staan

De zogenaamde 'L'-stand is bij het maken van meetrekkers erg belangrijk. Plaats een voet recht naar de plek waar je verwacht af te drukken. Ze je andere voet haaks ten opzichte van de voorste voet een stukje uit elkaar. Vervolgens zak je een klein beetje door je benen. Volg de rallyauto die van links of rechts komt maar houd de benen in deze positie. De lichamelijke trilling zal dan het laagst zijn op het punt waar je je voeten naartoe richt. Allemaal kleine factoren die bijdragen aan een trefzekere opname.

Schakel de beeldstabilisatie uit

Persoonlijk heb ik gemerkt dat het uitschakelen van de beeldstabilisatie betere resultaten oplevert. De image stabilizer kan dan bij extreem snelle dieptebewegingen de continu-scherpstelling niet hinderen.

70-200, het ideale objectief

Bij het gebruik van een 70-200mm kun je als fotograaf tijdens eens reeks opnames snel variëren in brandpunt. Dat is wel zo makkelijk als er voor je neus een rallyauto de sloot in duikt (70mm). Terwijl twee seconden eerder deze wagen nog beeldvullend (200mm) de camerazoeker inscheurde. Want dat is balen als je net met een flinke telelens staat te fotograferen. De 70-200mm (of een lens met een gelijkwaardig bereik) biedt voor veel opnames de beste oplossing. Hiermee kun je fraaie 'meetrekkers' maken. De camera dus meebewegen met de rallyauto. Wederom moet je daarvoor de camera instellen op continu-focus en op continu-exposure.

Mooie luchten in beeld

Het gave aan de rally's in Nederland is dat je regelmatig hele mooie luchten mee kan pakken in je foto's. Zonneharpen die door het wolkendek kraken zijn geen uitzonderingen. Of natte sneeuwbuien afstekend tegen een grijs wolkendek, waaronder een rallywagen versmurfd.

Dan ben je ineens een landschapsfotograaf met een rally binnen een bijzonder decor. Hierbij komen de groothoeklenzen tot hun volle recht. De overweldiging van een prachtige hemel met een sliertje straat en rallywagen. Eigenlijk een poster waard. De groothoeklenzen kun je inzetten voor hun mooie dynamische dieptewerking. Bijvoorbeeld door de spijlen van een hek een voorbij jakkerende rallywagen fotograferen. Zelf vind ik het ook leuk om af en toe wat fotograferende collega’s in beeld te brengen. Zo kan ik de geconcentreerde blik achter de zoeker en hun bezieling voor dit machtig mooie vak vastleggen.