Vijfvoudig winnaar Shopping Awards
Vandaag besteld? Maandag in huis!*
Achteraf of gespreid betalen
3 jaar gratis sensorcleaning!
Gratis inruilen
Tips en inspiratie

Edelherten fotograferen in de bronsttijd

Jeroen Stel
5 jaar geleden

In september en oktober slaan de hormonen op hol en is de edelhertenbronst aangebroken. De perfecte tijd om deze edele dieren te fotograferen in prachtig licht!

Het edelhert (Cervus elaphus) is een evenhoevig zoogdier uit de familie hertachtigen. Binnen Europa is het edelhert het op één na grootste hert. Enkel de Eland (Alces alces) is groter. Het edelhert komt in Nederland voor op de Veluwe, in de Oostvaardersplassen, in het Weerterbos en in het Groene Woud tussen Tilburg, Eindhoven en ’s-Hertogenbosch.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 1

Indrukwekkende dieren

Edelherten zijn de grootste zoogdieren in Nederland en zien er indrukwekkend uit met hun grote geweien. Daarnaast is het geluid dat ze voortbrengen tijdens de bronsttijd iets om nooit meer te vergeten. Juist daarom zijn ze geliefd bij menig natuurfotograaf. Ze hebben een roodbruine vacht (de soort wordt om die reden roodwild genoemd) die in de winter grijs-bruin wordt . Deze vacht bevat in de wintermaanden luchtcellen die hen goed isoleren. De buik en staart (die wel Spiegel genoemd wordt) zijn roomwit van kleur.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 2

Geweien

Rond augustus verwijderen de mannetjes de basthuid, de fluweelachtige huid om het gewei, door deze langs takken en boomstammen te schuren en daarna is het gewei gevoelloos en klaar om te gebruiken in gevechten gedurende de bronst.

Het mannetje edelhert heeft een gewei. Zeven maanden na de geboorte beginnen zich bij een mannetje de rozestokken te ontwikkelen. Na een jaar zijn deze rozenstokken volgroeid en ontwikkelt zich het eerste gewei. Het eerste gewei is een spiesgewei en deze jonge manntjes noemt men ook wel 'spitsers'. Daarna wordt het gewei ieder jaar groter en zwaarder met meer vertakkingen, ook wel enden genoemd en kent een maximum van 13 enden. Bij mannetjes edelherten ouder als 12 jaar wordt het gewei vaak weer kleiner. Rond maart wordt het gewei afgeworpen waarna de groei van een nieuw gewei begint dat rond juli voltooid en uitgehard is.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 3

Roedels van herten

In de zomer en winter vormen de herten groepen welke roedels genoemd worden. De volwassen mannelijke dieren vormen, afzonderlijk van de hinden, gescheiden roedels. De vrouwtjes (welke we hinden noemen) en onvolwassen dieren van beide geslachten vormen aparte roedels.

Een hinderoedel wordt geleid door een dominant vrouwtje met jong (kalf). Zij loopt voorop en wordt in kritieke situaties altijd gevolgd. Wanneer zij haar kalf verliest, dan zal een andere hinde met kalf, haar plaats innemen.

De volwassen mannelijke dieren vormen afzonderlijke en van de hinden ruimtelijk gescheiden roedels. In de herfst wanneer de paringstijd aanbreekt (bronsttijd genaamd) vallen de mannelijke roedels uiteen en zoeken de herten de roedels met hinden op om deze op te eisen. Minder sterke mannetjes herten leiden dan een vaak zwervend bestaan.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 4

Maar waar en hoe vind je dan Edelherten tijdens de bronsttijd?

Je kunt uiteraard zelf op zoek naar Edelherten, hoewel dit niet eenvoudig is in Nederland sinds je niet meer mag struinen op de Veluwe en andere gebieden ook veelal zijn afgesloten om rustgebieden voor het wild te creëren.

Edelherten laten sporen achter zoals uitwerpselen welke nog het meest lijken op evengrote langwerpige dropjes van ongeveer 3 centimeter lang. Soms kun je 'veegsporen' vinden van het vegen van het gewei in nazomer. Dit zijn vrij diepe krabsporen in bomen die behoorlijk hoog kunnen reiken. Daarnaast maken ze veelvuldig gebruik van zelfgemaakte wildpaden welke je kunt gebruiken ze te spotten. De beste tijd hiervoor is uiteraard ‘s morgens vroeg of gedurende schemer op de rand van het bos waar de edelherten graag grazen.

In de bronsttijd kun je ook op het geluid van de burlende edelherten af gaan. Dit onmiskenbaar zware geluid draagt soms kilometers ver en geeft menigeen kippenvel op de armen.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 5

Wildobservatie posten

Een andere mogelijkheid is je tussen de menigte fotografen te voegen in het Park de Hoge Veluwe gedurende de bronsttijd in de maand september. Er zijn in het park enkele wildobservatie posten te vinden. De bekendste daarvan is de Wildbaanweg, waar zich in de bronsttijd enkele honderden fotografen verzamelen.

Zorg dat je in de namiddag vanaf een uur of vier op pad gaat in het park en bezoek één van de drie veldjes. Het is nooit zeker waar de edelherten het best te fotograferen zullen zijn dus meerdere keren op pad gaan gedurende de bronsttijd, is een must. Door social media en andere moderne communicatiemiddelen is het wel steeds eenvoudiger geworden er achter te komen waar de edelherten zich bevinden. Maak dus gebruik van de informatie die andere fotografen je verschaffen.

Maar niet iedereen kan die massaliteit waarderen. Dus wil je dit liever niet en hou je meer van rustige locaties, kies dan voor alternatieve locaties zoals de observatiehut in Laag Soeren of de post op de Elsberg in Nationaal Park de Veluwezoom. Die biedt van half september tot half oktober uitzicht op edelherten die zich hier voor de bronst verzamelen. Ook Oud en Nieuw Reemst zijn goede plekken om edelherten te spotten.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 6

Het beste tijdstip

In de vroege ochtend en late namiddag heb je de beste kansen om burlende Edelherten te kunnen fotograferen. Bijkomend voordeel is dat het licht op die momenten ook het best is en je met enig geluk fraaie low key of tegenlicht foto’s kunt maken.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 7
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 8
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 9

Wees altijd voorzichtig

Schroom ook niet om de edelherten op sommige momenten iets weidser te fotograferen. Wanneer je wat dichterbij kunt komen dan is het een goed idee enkele portretten of doorkijkjes vast te leggen. Wees hierbij wel voorzichtig met het benaderen van de edelherten omdat de hormonen door het lijf gieren bij de mannetjes. Tijdens de bronsttijd kunnen ze je over de schouder gedragen statief als een concurrent zien en je lelijk verwonden of erger!
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 10

Op pad met mist en sneeuw

Kies ook eens een ander weertype om de edelherten te fotograferen. Mist kan voor een mysterieuze sfeer in je beelden zorgen en vroege sneeuwval zorgt er voor dat de edelherten mooi afsteken tegen een wit décor.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 11
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 12

Natuurlijk gedrag

Tijdens de bronsttijd zullen de edelherten verschillend gedrag vertonen zoals flemen (het opsnuiven van de lucht), geur verspreiden door over struikgewas te urineren en het daarna via het gewei te verspreiden en natuurlijk gevechten tussen de sterkste mannetjes om de dames voor zich te winnen.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 13
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 14

Spannende foto's

Al deze gedragingen bieden mogelijkheden de edelherten net wat spannender vast te leggen dus maak hier gebruik van en zorg dat je op het juiste moment in het bos bent. Er zijn namelijk drie bronst perioden. De voor-, hoog- en nabronst en elk moment kent zijn gedragingen. Zo worden bijvoorbeeld in de voorbronst de jongere mannetjes herten weg gejaagd door zwaardere en sterkere soortgenoten.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 15
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 16

Werken met cameravallen

De echte avonturier zou zich zelfs kunnen wagen aan nachtelijke wildfotografie van de edelherten met behulp van een cameraval. Dit heb ik dit eerder besproken in het blog 'Nachtelijke wildfotografie met cameravallen' op Cameranu. Het werken met een cameraval vergt wel veel tijd en uithoudingsvermogen, maar kan bijzondere foto’s van de Edelherten opleveren.
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 17
Edelherten fotograferen in de bronsttijd - 18

Handig voor wildlifefotografie

Bekijk ook

Het burl seizoen oftewel de hertenbronst

Het burl seizoen oftewel de hertenbronst

Fotograaf Alexander Koenders vertelt over de hertenbronst, de periode waarin burlende edelherten én het geklik van tientallen camera's onvermijdelijk zijn!

Lees verder
De hertenbronst fotograferen

De hertenbronst fotograferen

Het is september..., de edelhertenbronst is aangebroken en natuurfotografen kunnen weer helemaal los! Fotograaf Jan Vermeer geeft je wat tips en tricks!

Lees verder

Auteur

Jeroen Stel

Jeroen Stel is professioneel natuur- en wildfotograaf. Hij heeft een voorliefde voor weidevogels, hazen, amfibieën en insecten. Jeroen levert kwaliteit op een continue basis en weet op te vallen. Hij gaat niet voor de lucky shots maar werkt projectmatig en vaak voor lange periodes aan één onderwerp om dit dan echt uit te diepen. Ook geeft regelmatig hij workshops.

Bekijk alle berichten

Meest recente berichten

Populaire auteurs

Blijf op de hoogte

Houd mij op de hoogte van laatste nieuwtjes, interessante blogs en aanbiedingen.

Wij maken gebruik van functionele- en analytische cookies om jou beter te helpen. Door persoonlijke cookies willen wij jouw bezoek aan Cameranu en toekomstige communicatie makkelijker, relevanter en persoonlijker maken. Laat ons weten of je dit accepteert of klik op 'zelf instellen' om je voorkeuren in te stellen.
Accepteren