Tips voor betere audio als je filmt op locatie

7 maanden geleden

"Audio is 50% van de video-ervaring” zo sprak ooit filmmaker George Lucas wijs. En als mediamaker die met zowel geluid als beeld bezig is, kan ik dat alleen maar onderschrijven. Muziek, stemmen, achtergrondgeluid…, het zorgt voor een totaalervaring die het mooi opgenomen beeld op alle vlakken beter maakt.

Maar hoe vervelend is het dan als je op locatie een interview moet schieten, denk aan een interview met een belangrijke persoon voor je documentaire of de lokale omroep, en dat het geluid dan klinkt als een baksteen in een droogtrommel? Ja, daar wordt niemand blij van.

Daarom heb ik deze blog met tips samengesteld als een soort checklist die je kunt gebruiken om beter beslagen ten ijs te komen. Sommige tips zullen misschien klinken als een open deur, maar het zal je nog verbazen hoe vaak deze dingen in de haast worden vergeten… Ook door professionals die het al jaren doen. Dus hierbij een handige checklist voor het opnemen van geluid op locatie!

Tip 1: Neem altijd een koptelefoon mee

Zo’n beetje het belangrijkste in je set los, van de microfoons zelf: de koptelefoon. Een koptelefoon is belangrijk, omdat je dan live terug kunt horen hoe het geluid binnenkomt. Dit is vooral in buiten situaties cruciaal. Het zal niet de eerste keer zijn dat het display van een camera of opnameapparaat zegt dat het geluid in orde is qua volume, maar dat het door de headset een krakerig en onbruikbaar geluid blijkt te zijn. Daarom is een koptelefoon belangrijk voor die extra check voordat je überhaupt op de opnameknop drukt.

Maak altijd even een kleine testopname en luister deze terug om zeker te zijn van je zaak. Als het in de koptelefoon goed klinkt, zal dat negentig procent van de tijd in de bewerking ook zo zijn.

Ik gebruik de Beyerdynamic DT-990 Pro 250 Ohm koptelefoon in mijn beide studio's en op locatie. Deze koptelefoon geeft een betrouwbare weergave van wat de microfoon oppakt, maar heeft net een klein beetje extra energie in het hogere register. Hierdoor zijn bijvoorbeeld op een winderige dag de nuances van een stem nog goed te volgen.

Tip 2: Kies de juiste spullen voor de gelegenheid

Wat ga je precies filmen en waar komt het geluid vandaan? Is het binnen of buiten? Wat voor situatie is het binnen? Is het een galmende ruimte? Zijn er mensen in de achtergrond die geluid maken? En als het buiten is, wat doet het weer? Waait het hard? Allemaal vragen die je jezelf moet stellen voor een geluidsopname. Want de omstandigheden waarin deze plaats gaan vinden zijn van grote invloed. Niet elke microfoon is geschikt voor elke omgeving.

Als je weet dat je veel buiten zal gaan opnemen, zoals zogeheten Vox Pop’jes (korte straat interviews met voorbijgangers) dan is het veel handiger om een losse microfoon in de hand mee te nemen zoals de Boya BY-WHM8 Pro dan een zogeheten shotgun microfoon zoals de Rode NGT4+ op een microfoon hengel te gebruiken. Waarom? Niet elke voorbijganger heeft zin om helemaal een lavalier of dasspeld microfoon op te krijgen en dan is dit gewoonweg sneller en effectiever.

Maar als je een persoon binnen filmt, zoals een ambtenaar in een stadshuis met geroezemoes van mensen in de achtergrond, dan is het weer veel slimmer om wél een microfoon op te spelden die de stem directer opneemt zoals de DJI Mic of de Boya BY-M1 Lavalier.

Persoonlijk ben ik sinds kort voor simpele stemopnames een groot fan van de Rode Wireless Go II set die voor de prijs een enorm goede kwaliteit en opnamemogelijkheden met zich meebrengt. Niet iedereen heeft toegang tot een field recorder voor microfoons en het feit dat deze intern opneemt is in veel situaties een goede uitkomst. Alleen zal deze microfoon set-up niet altijd werken en zorg ik ook altijd voor een shotgun mic en handmicrofoon als ik op pad ga. Beter te veel bij mij dan dat ik op locatie onverrichter zaken weer weg moet gaan.

Tip 3: Film je buiten? Let op de wind!

Even een extra stukje over dat buiten opnemen, want dit gaat nog erg vaak mis. Nederland heeft nogal dynamisch weer. En dat vergt soms wat improviseren op locatie. Want stel je hebt dat prachtige shot, het licht is perfect en de beeldvoering klopt…, maar het waait heel hard? Dan heb je daar voor een interview toch weinig aan.

Natuurlijk kun je met hulp van windkappen op shotgun microfoons en/of lavaliers wel een en ander aan wind weg krijgen, maar soms is het gewoonweg niet te doen en dan moet je naar een andere oplossing zoeken.

Sommige microfoons, vooral de duurdere lavalier microfoons en de betere shotgun microfoons, hebben opties om wind iets te verminderen door hoe ze qua richting functioneren, dat is een van de oplossingen. Daarnaast is er de klassieke truc van de natte vinger om de windrichting te bepalen ook een goede. Zet de koptelefoon op en draai de geïnterviewde een andere kant op om te kijken vanuit welke richting het geluid het beste klinkt en speel daar op in.

Daarnaast bestaat er software zoals Izotope’s RX Suite waarmee bepaalde ruis en herrie uit opnames professioneel weggefilterd kan worden. Deze plugins zitten vaak standaard in videobewerkingssoftware, maar de standaard plugins zijn niet altijd toegerust op het Nederlandse weer..

Wat ook altijd nog een optie is als laatste redmiddel, is dat het interview stuk op een andere locatie wordt opgenomen waar het geluid beter is en dat je “het mooie plaatje” wat je eerder gemaakt hebt wel schiet als b-roll daarbovenop. Dan heb je in elk geval het mooie plaatje vastgelegd en maak je creatief gebruik van de situatie.

Tip 4: Let op het spreekvolume, de plaats en richting van je microfoon

Ik heb al een paar keer de term shotgun microfoon laten vallen. Dit soort microfoons heten zo omdat ze een specifieke richting-radius beslaan met hun opnamemogelijkheden. Dit type microfoon werkt bijvoorbeeld goed als de geïnterviewde persoon of personen ongeveer een meter voor de camera in beeld staan en deze precies op de spreker of sprekers gericht staat. Shotgun microfoons zijn dus bedoeld om specifiek op een onderwerp te “mikken” en het geluid eromheen niet (of in ieder geval minder) op te vangen.

Hier zijn natuurlijk wel grenzen aan. Als de persoon die wordt geïnterviewd bijvoorbeeld heel zacht praat, er in de omgeving erg veel hard geluid is of het waait, dan is het moeilijker om met een dergelijke microfoon een goed geluid te vangen. Dan zal een handmicrofoon een betere keuze zijn mits de spreker deze dicht genoeg bij de mond kan houden en daar duidelijk in kan spreken. Anders is een lavalier microfoon wellicht de redder in nood.

Maar houd in gedachten dat bij zachte stemmen en een luide omgeving er altijd meer nabewerking in gaat zitten. Indien dit niet erg is, dan is dat prima. Maar als die bewerkingstijd er niet is, is het soms slimmer om ter plekke de boel om te gooien en iets anders te proberen. Uiteindelijk is de goede opname het einddoel.

Tip 5: Probeer zoveel mogelijk te regelen voor je gaat nabewerken

Even er vanuit gaande dat je een beetje je weg weet met nabewerking van geluid, is het van belang om op locatie zo veel mogelijk dingen uit te sluiten die de opname dwars kunnen zitten. Uiteindelijk ben je daar om een opname te maken en als dat betekent dat er wat externe zaken iets anders moeten worden geregeld, dan hoort dat er even bij.

Dat kan natuurlijk niet altijd, maar toch is het altijd zaak om te letten op het volume van je microfoon zodat deze niet te zacht en niet te hard staat. En dat deze zoals in eerdere tips is aangegeven goed ingeregeld staat. Het scheelt een grote berg hoofdpijn tijdens het nabewerken.

Natuurlijk is de gevleugelde uitspraak “We’ll fix it in post” er niet voor niks, maar een opname die op het moment zelf juist is afgesteld, klinkt altijd beter dan iets wat met veel pijn en moeite is bewerkt. Als een ongeoefende luisteraar kan kiezen tussen ‘natuurlijke’ opnamen of een opname die na bewerkt is vanwege de ruis, zal de luisteraar sneller de eerste kiezen. Dus probeer daar rekening mee te houden.

Heel veel succes op locatie!

De hierboven genoemde vijf punten neem ik altijd mee in mijn achterzak als ik op locatie interviews moet opnemen. En tot op heden hebben ze mij altijd geholpen. Ik spreek regelmatig met andere professionals die voor verschillende doeleinden op locatie interviews opnemen en zelfs geroutineerde pro’s vergeten deze dingen in de haast nog weleens of maken een foutje. We zijn allemaal mensen en het gebeurt de beste. De kunst is dan om een volgende keer deze tips weer in gedachten te houden en mee te nemen. Succes!