8 tips voor het maken van spectaculaire foto’s tijdens airshows

5 maanden geleden

De mensheid heeft altijd al omhoog gekeken en willen vliegen zoals vogels dat doen. Met de komst van de civiele en militaire luchtvaart en de fotografie in de 20ste eeuw duurde het niet lang voordat beide gecombineerd werden. De immense kracht van vliegtuigen of helikopters en de schoonheid van het vliegen kunnen we nu beter dan ooit vastleggen. In deze blog geef ik je een aantal tips over luchtvaartfotografie.

Tip 1: Niet enkel voor grote, dure lenzen

Wie regelmatig airshows of spottersdagen bezoekt en foto’s maakt tijdens dergelijke evenementen, merkt al gauw op dat heel wat bezoekers gigantische grote lenzen gebruiken die vaak bijzonder duur zijn. Voor een beginnend fotograaf kan dit bijzonder imponerend zijn en soms ook afschrikkend werken.

De grote lenzen zorgen ervoor dat je over heel veel millimeters beschikt waardoor je vliegtuigen mooi close-up in beeld kan brengen, maar dit is geen garantie voor goede en mooie foto’s. De kunst van fotografie is om te spelen en om inventief om te gaan met verschillende soorten lenzen. Hierdoor maak je niet steeds dezelfde soort foto's.

Wanneer bekende formatieteams zoals het Franse Patrouille de France of de Britse Red Arrows hun show geven, kan je perfect eens uitzoomen of een standaardlens gebruiken waardoor je snel zal merken dat dit soms verrassend mooie foto’s oplevert. Wil je toch foto’s maken met extreem grote zoom lenzen zoals een 500mm of een 600mm, dan kan je een lens huren. Op deze manier leer je foto’s maken met een ander soort lens en krijg je meer variatie in je collectie foto’s. Als je toch foto’s wil maken met lange brandpuntsafstanden (tele- of supertelelens), is het belangrijk om rekening te houden met dat elke kleine beweging die je camera maakt groter wordt naarmate de afstand tot je onderwerp toeneemt. Zo vergroot een zware telelens niet enkel het beeld maar ook de trilling.

Tip 2: Er is meer dan een heldere, blauwe lucht

Voor mensen die vaak naar airshows gaan, staat een mooie blauwe lucht synoniem voor mooie en goede foto’s. Persoonlijk denk ik hier zelf anders over aangezien je ook bijzonder mooie foto’s kan maken bij bewolkte of minder goede weersomstandigheden. Een grijze of donkere lucht lijkt op het eerste gezicht vaak saai en fotografisch niet mooi. Maar wanneer je de foto’s maakt in RAW en deze vervolgens bewerkt met een software zoals Adobe Lightroom, zal je merken dat je met deze foto’s heel wat meer kan doen. Zo kan je bij bewolkte of donkere omstandigheden heel wat dramatiek in de foto’s brengen en vaak komt bij deze weersomstandigheden de gekleurde rook afkomstig van de formatieteams ook beter tot zijn recht.

Mijn ervaring heeft mij ook geleerd dat een blauwe, heldere lucht in de zomer vaak nadelig is voor de scherpstelling als gevolg van ‘heat haze’ of te fel weerkaatsend zonlicht. Maak je dus geen zorgen als het weer tegenvalt wanneer je naar een airshow of spottersdag gaat. Dit kan weleens verrassend mooie effecten geven!

Tip 3: Loop rond en kijk goed om je heen

Heel wat mensen die vaak airshows of spottersdagen bezoeken, zullen toegeven dat dit vaak lange dagen zijn. Om een goed plekje te kunnen bemachtigen moet je er ‘s ochtends vroeg bij zijn, en ga je dan niet van deze plek weg aangezien de kans bestaat dat de plek dan wordt ingenomen. Dit zorgt ervoor dat al je foto’s vanaf dezelfde locatie gemaakt worden, waardoor je soms beperkt bent. Mijn ervaring heeft mij geleerd om eens rond te wandelen en toch weg te gaan van het ‘heilige stukje grond’ waar je staat sinds ‘s ochtends. Dit geeft je de kans om foto’s vanuit andere standpunten te maken en om dingen te ontdekken die je anders misschien over het hoofd had gezien. Door tussen het publiek rond te lopen kun je ook foto’s maken van vliegtuigen met daarop het aanwezige publiek. Kortom: fotograferen tijdens een airshow hoeft dus echt niet de hele dag vanaf één vierkante meter.

Tip 4: Tegenlicht is ook licht

Eén van de zaken waar fotografen en spotters vaak aan denken is de stand van de zon wanneer ze foto’s maken op een vliegveld of tijdens een airshow. Net als bij andere vormen van fotografie is de stand van de zon belangrijk wanneer je mooie beelden wil maken. Zo geeft elke fotograaf de voorkeur aan de zon in de rug, zodat het object op een natuurlijke manier mooi belicht wordt. De ligging van een vliegveld kan natuurlijk niet zomaar worden aangepast waardoor sommige airshows of fly-in’s bekend staan om hun ‘tegenlicht’.

Fotograferen met tegenlicht (wanneer de zon recht voor je staat) is niet altijd gemakkelijk en levert vaak ook teleurstellende resultaten op als je foto’s maakt van vliegtuigen of helikopters in de lucht. Eén van de meest bekende problemen hierbij is dat het gefotografeerde onderwerp zeer donker is en de lucht vaak te helder.

Gelukkig bestaan er bewerkingsprogramma’s zoals Adobe Lightroom en Adobe Photoshop waarmee je het effect van tegenlicht tijdens het nabewerken van een foto kan bijwerken. Dit kan je doen door de schaduwen aan te passen, donkere objecten in je foto lichter maken en overbelichte regionen minder helder maken. Persoonlijk maak ik ook liever foto’s zonder tegenlicht, maar dankzij enkele trucjes van nabewerking kan je hier toch mooie resultaten uit halen.

Tip 5: Details van het vliegtuig

Foto’s maken van voorbij vliegende gevechtsvliegtuigen of helikopters is spectaculair. Maar als je je fotocollectie wil uitbreiden met verschillende soorten foto’s of eerder een reportage wil maken, moet je soms eens durven experimenteren. Richt je camera niet altijd naar de lucht, maar probeer ook eens vliegtuigen vanaf de grond vast te leggen. Denk bijvoorbeeld aan een close-up van een draaiende propeller of een detailopname van de uitlaat van een naverbrander van een gevechtsvliegtuig.

Een ander voorbeeld van een detailopname dat vaak gemaakt wordt op airshows zijn foto’s van piloten in hun cockpit of personeel dat aan het werk is aan een vliegtuig. Wanneer je de kans krijgt om dicht bij vliegtuigen of helikopters te komen, biedt dit de perfecte gelegenheid om gedetailleerde foto’s te maken van de cockpit, de propeller, de luchtinlaat of het landingsgestel. Als je dergelijke foto’s combineert met actiefoto’s van vliegtuigen of helikopters, krijg je een mooi overzicht van wat er op een bepaald evenement allemaal te zien was.

Tip 6: Leg de snelheid vast

Heb je de kans om langs de ‘flight line’ of langs de ‘runway’ te staan voor het maken van foto’s dan is dit hèt moment om wat meer te experimenteren en creatiever te werk te gaan.

Dit kan je onder andere doen door de zogeheten ‘panning’ techniek toe te passen. Met deze techniek probeer je de snelheid van een snel bewegend onderwerp vast te leggen door met een vloeiende beweging foto’s te nemen van het object. Hierbij wordt de achtergrond, als gevolg van de vloeiende beweging in combinatie met de lange sluitertijd, wazig en het object, in dit geval een vliegtuig of helikopter, scherp. De ‘panning’ techniek is niet de eenvoudigste techniek en vergt wel wat ervaring.

Je kan deze techniek het beste toepassen met een mooie achtergrond zoals bomen of bergen en probeer de objecten te fotograferen wanneer deze zich in rechte lijn verplaatsen. Vertrekkende of landende gevechtsvliegtuigen zijn hier perfect voor. Doordat er bij de ‘panning’ techniek gewerkt wordt met lage sluitertijden van bijvoorbeeld 1/40 of 1/30 om de achtergrond wazig te krijgen, is de kans op bewegingsonscherpte groot.

Een goede tip bij het toepassen van deze techniek is om de beeldstabilisatie van je lens uit te schakelen, aangezien dit er meestal voor zorgt dat bewegingen gecorrigeerd worden. Als je van plan bent om veel foto’s te maken met de ‘panning’ techniek, dan kan je het beste ook een monopod gebruiken.

Ondanks het feit dat deze techniek dus niet eenvoudig is, kan dit wel verrassend mooie foto’s opleveren. Het voordeel van deze techniek is dat je dit ook vaak op straat kunt oefenen met rijdende auto’s of mensen die voorbij lopen.

Tip 7: Static is niet saai

Heel veel grote airshows, en zelfs ook kleinere luchtvaartevenementen, hebben niet enkel een vliegend programma maar hebben ook heel wat moois te bieden op de grond. Dit gedeelte heet een ‘static show’ en bestaat vaak uit vliegtuigen die simpelweg te bezichtigen zijn, zonder dat ze een demonstratie of show geven. Sommige airshows zoals RIAT in het Verenigd Koninkrijk en de Belgian Air Force Days of MAKS in Rusland hebben een bijzonder grote en indrukwekkende static show waar veel moois te fotograferen valt. Toch is dit voor heel wat fotografen vaak een ‘saai’ gedeelte van een airshow, aangezien de vliegtuigen op een static show niet altijd even goed te fotograferen zijn en ze vaak ook heel dicht bij elkaar staan.

Laat dit nu net de grote uitdaging zijn om hier fotografisch iets moois van te maken. Probeer af te stappen van de klassieke composities maar probeer bij een static show vooral meer te experimenteren met close-ups en creatieve composities. Zo kan een close-up van een cockpit, propeller of een combinatie van mensen en vliegtuigen vaak heel mooie foto’s opleveren.

Tip 8: De juiste autofocusinstelling kiezen

Vliegtuigen of helikopters die een demonstratie geven tijdens een airshow of spottersdag fotograferen met manuele scherpstelling is een hele uitdaging en vaak helemaal niet handig.

Handmatige scherpstelling wordt vooral toegepast in de macrofotografie of wanneer we objecten fotograferen die niet tegen hoge snelheid rondvliegen. Om dit probleem op te lossen zijn digitale camera’s en lenzen uitgerust met een autofocus (AF) systeem. Met dit systeem stelt de digitale camera of de lens automatisch scherp op bepaalde focuspunten.

Binnen de autofocus bestaan er nog drie instellingen waaruit we kunnen kiezen hoe er scherp wordt gesteld: enkelvoudige AF, continu AF en automatische AF. Ik gebruik persoonlijk de continu AF instelling wanneer ik foto’s maak op een airshow, omdat de camera bij het half indrukken van de ontspanknop voortdurend blijft scherpstellen op het geselecteerde onderwerp. Dit werkt echter alleen wanneer het onderwerp zich binnen het bereik van de focuspunten bevindt. De focuspunten zelf kunnen we zien wanneer we door de zoeker van de camera kijken (rode puntjes die oplichten) en kunnen ook worden aangepast.

Kies je voor de enkelvoudige autofocus dan stelt de camera zich eenmalig scherp bij het half indrukken van de ontspanknop, ook als het onderwerp beweegt. Bij de automatische autofocus laten we camera zelf kiezen of deze enkelvoudig of continu scherp stelt. Let wel op: het gebruik van autofocus is niet altijd een garantie op vlijmscherpe beelden. Zo kan de camera of de lens zich in sommige gevallen automatisch scherpstellen op het verkeerde onderwerp waardoor er toch nog onscherpe foto’s kunnen ontstaan. Ook onderwerpen met weinig contrast of slechte lichtomstandigheden kunnen problemen geven op vlak van autofocus.

Met deze tips in gedachten, ben ik er zeker van dat je indrukwekkende momenten zal vastleggen tijdens de luchtshows en spottersdagen. Het kan een fantastische ervaring zijn en ik hoop dat deze adviezen je zullen helpen om je fotografische vaardigheden naar nieuwe hoogten te tillen. Veel plezier met je luchtvaartfotografie avontuur!